Dưới đây, Team Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã xin gửi đến bạn bài viết với nội dung luật sư trả lời cho vay tín dụng đen. Bài viết này, được biên soạn bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, hướng dẫn bạn cách xử lý tín dụng đen dựa trên Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) và Luật Các tổ chức tín dụng 2024 (số 32/2024/QH15). Bạn sẽ hiểu rõ các quyền lợi pháp lý của mình cũng như các bước cần thực hiện để thoát khỏi vòng xoáy nợ bất hợp pháp. Đặt lịch tư vấn miễn phí tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ chuyên sâu và kịp thời.
Luật sư trả lời cho vay tín dụng đen – Khái niệm và hành vi vi phạm
1.1. Định nghĩa tín dụng đen
Tín dụng đen là hình thức cho vay tiền không được cấp phép bởi Ngân hàng Nhà nước, hoạt động bên ngoài hệ thống các tổ chức tín dụng hợp pháp. Đặc trưng của tín dụng đen là lãi suất rất cao, vượt quá mức pháp luật cho phép, cùng với phương thức đòi nợ mang tính chất đe dọa, bạo lực hoặc xâm phạm đời tư.
Về mặt pháp lý, hoạt động tín dụng đen vi phạm:
- Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, quy định mức lãi suất cho vay tối đa là 20%/năm (tức khoảng 1,67%/tháng), trừ trường hợp có luật khác quy định
- Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), quy định tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, áp dụng khi mức lãi suất gấp 5 lần trở lên và có thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên
1.2. Các hành vi vi phạm pháp luật
Ngoài vi phạm về lãi suất, các tổ chức tín dụng đen thường sử dụng nhiều hình thức trái pháp luật để ép người vay trả nợ, bao gồm:
- Thu lãi suất vượt ngưỡng 100%/năm trở lên
- Đe dọa, quấy rối qua điện thoại, mạng xã hội, gửi tin nhắn xúc phạm
- Công khai, sử dụng hoặc phát tán thông tin cá nhân người vay mà không được đồng ý, vi phạm Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân
- Một số trường hợp còn sử dụng bạo lực, phá hoại tài sản, xâm phạm chỗ ở
Các hành vi trên có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.
Số liệu và thực trạng gần đây
Theo Bộ Công an (2024), nhiều đường dây tín dụng đen qua ứng dụng trực tuyến như Easycash, Oncredit đã bị triệt phá. Các tổ chức này áp dụng mức lãi suất từ 300% đến 2.000%/năm và thu lợi bất chính hàng chục tỷ đồng. Hàng trăm nghìn người vay trở thành nạn nhân, trong đó có nhiều trường hợp bị khủng bố tinh thần, làm nhục hoặc xâm phạm dữ liệu cá nhân.
Quy định pháp luật về cho vay tín dụng đen
2.1. Lãi suất tín dụng đen
Theo quy định tại điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, trong giao dịch dân sự, mức lãi suất vay không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Đây là giới hạn được đặt ra nhằm bảo vệ quyền lợi người vay, ngăn ngừa các hành vi lợi dụng tài chính để trục lợi.
Trong một số trường hợp đặc biệt, theo điều 102 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, các tổ chức tín dụng có thể thỏa thuận lãi suất với khách hàng theo cơ chế thị trường, nhưng phải tuân thủ quy định và được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận hoặc quản lý gián tiếp thông qua các quy chuẩn.
Tuy nhiên, tín dụng đen thường vượt xa mức này. Các đối tượng cho vay áp dụng lãi suất theo ngày, phổ biến từ 1% đến 5%/ngày, tương đương từ 365% đến 1.825%/năm. Đây là mức lãi suất không chỉ vi phạm nghiêm trọng quy định dân sự mà còn có thể cấu thành hành vi hình sự nếu có yếu tố trục lợi.
2.2. Hậu quả pháp lý đối với tổ chức tín dụng đen
Các cá nhân hoặc nhóm cho vay tín dụng đen có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
- Theo điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), người cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự có thể bị phạt tiền hoặc phạt tù đến 3 năm nếu thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên. Mức xử phạt tăng lên nếu hành vi có tổ chức hoặc tái phạm.
- Ngoài hành vi cho vay lãi nặng, nhiều tổ chức tín dụng đen còn sử dụng các hình thức đe dọa, khủng bố tinh thần hoặc bôi nhọ danh dự người vay. Những hành vi này có thể bị xử lý theo điều 155 và 156 Bộ luật Hình sự, về tội làm nhục người khác và vu khống.
- Trường hợp sử dụng vũ lực, chiếm đoạt tài sản, các cá nhân liên quan có thể bị truy tố thêm theo điều 170 Bộ luật Hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản hoặc các tội danh có liên quan khác.
Số liệu thực tế
Năm 2024, Công an TP Hà Nội đã khởi tố 15 vụ án liên quan đến tín dụng đen. Trong các vụ án này, hơn 50 đối tượng bị xử lý với các mức lãi suất cho vay ghi nhận từ 365% đến 730%/năm. Nhiều đối tượng sử dụng mạng xã hội và ứng dụng vay trực tuyến để tiếp cận, dụ dỗ người vay ký hợp đồng giả mạo và sau đó đòi nợ bằng các thủ đoạn đe dọa.
Làm gì khi bị quấy rối bởi tín dụng đen?
3.1. Thu thập bằng chứng
Trước tiên, cần lưu giữ toàn bộ tài liệu liên quan đến khoản vay, bao gồm:
- Hợp đồng vay (nếu có), tin nhắn, cuộc gọi, ghi âm hoặc video hành vi quấy rối
- Hình ảnh hiện trường nếu bị tạt sơn, dán ảnh bôi nhọ, viết bậy lên nhà cửa
Ngoài ra, cần kiểm tra lại hợp đồng để xác định mức lãi suất có vượt giới hạn pháp luật hay không, và xác minh tính pháp lý của bên cho vay.
3.2. Báo cáo cơ quan chức năng
Khi phát hiện có hành vi đe dọa, xúc phạm danh dự, gây rối trật tự, cần:
- Trình báo ngay công an phường/xã nơi xảy ra sự việc, theo quy định tại Điều 189 Luật Tố tụng Dân sự 2015
- Nộp kèm các bằng chứng đã thu thập để hỗ trợ điều tra
- Trong trường hợp tổ chức cho vay không có giấy phép hoặc lãi suất vượt mức cho phép, có thể liên hệ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh địa phương để tố cáo hoạt động tín dụng bất hợp pháp
Số liệu gần nhất
Bộ Công an cho biết, trong năm 2024, có khoảng 60% vụ việc quấy rối tín dụng đen nhắm vào người thân của người vay, dù họ không trực tiếp tham gia ký kết khoản vay. Hành vi này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và đời sống của nhiều gia đình.
Trường hợp người thân vay tín dụng đen
4.1. Trách nhiệm pháp lý của người thân
Theo quy định tại Điều 465 Bộ luật Dân sự 2015, các khoản vay phát sinh từ giao dịch dân sự chỉ ràng buộc trách nhiệm đối với người ký hợp đồng vay. Vợ/chồng hoặc người thân không có nghĩa vụ trả nợ, trừ khi có thỏa thuận cùng đứng tên hoặc cùng sử dụng khoản vay.
Trong trường hợp có tranh chấp hoặc bị các đối tượng tín dụng đen gây áp lực đòi nợ, gia đình nên tìm đến luật sư để được hỗ trợ:
- Xác minh tính hợp pháp của hợp đồng vay.
- Đàm phán với bên cho vay để giảm lãi suất hoặc gia hạn thời gian trả nợ.
4.2. Bảo vệ gia đình khỏi quấy rối
Khi người thân vay tín dụng đen, gia đình có thể bị ảnh hưởng bởi các hành vi đe dọa, khủng bố tinh thần từ đối tượng thu nợ. Để giảm thiểu tác động, nên:
- Chặn số điện thoại, tin nhắn từ các đối tượng đòi nợ qua Zalo, Messenger, điện thoại.
- Khóa bình luận từ người lạ trên mạng xã hội để tránh bị bôi nhọ, lan truyền thông tin sai lệch.
- Gửi đơn yêu cầu công an địa phương can thiệp nếu xuất hiện các hành vi đe dọa đến tính mạng hoặc tài sản.
Số liệu gần nhất: Theo báo cáo năm 2024 của Công an TP.HCM, có đến 70% các vụ việc quấy rối liên quan đến tín dụng đen bắt nguồn từ các ứng dụng vay tiền online không được cấp phép, nhiều trong số đó ảnh hưởng tới người thân của người vay.
Hủy hợp đồng tín dụng đen: Lời khuyên từ luật sư
Trong nhiều trường hợp, người vay có thể yêu cầu tòa án tuyên bố hợp đồng tín dụng đen vô hiệu để chấm dứt nghĩa vụ trả nợ. Tuy nhiên, cần đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp lý và thực hiện đúng thủ tục khởi kiện.
5.1. Điều kiện hủy hợp đồng
- Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự sẽ bị tuyên bố vô hiệu nếu có nội dung vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội. Trường hợp vay với lãi suất vượt quá mức 20%/năm hoặc có yếu tố cưỡng ép, đe dọa… thuộc diện có thể yêu cầu tòa án hủy bỏ.
- Luật sư sẽ hỗ trợ người vay phân tích hợp đồng, thu thập chứng cứ và soạn thảo đơn yêu cầu tuyên bố vô hiệu hợp đồng để nộp lên tòa án nhân dân có thẩm quyền.
5.2. Quy trình khởi kiện
- Người vay cần nộp đơn khởi kiện theo quy định tại Điều 189 Luật Tố tụng Dân sự 2015. Hồ sơ gồm đơn khởi kiện, hợp đồng vay, giấy tờ cá nhân và các tài liệu liên quan.
- Trong quá trình giải quyết vụ án, cần cung cấp các bằng chứng cụ thể như giấy tờ vay tiền, bảng tính lãi suất vượt giới hạn, tin nhắn đe dọa hoặc biên bản làm việc với tổ chức cho vay để chứng minh hành vi vi phạm pháp luật.
Số liệu gần nhất
Theo thống kê của Tòa án Nhân dân TP.HCM, trong năm 2024, các vụ kiện liên quan đến hợp đồng tín dụng đen đã tăng 20% so với năm 2023. Sự gia tăng này phản ánh xu hướng người dân chủ động bảo vệ quyền lợi thông qua con đường pháp lý.
Phòng tránh tín dụng đen: Lời khuyên từ luật sư
Tín dụng đen đang ngày càng tinh vi và khó nhận diện, đặc biệt thông qua các ứng dụng trực tuyến. Để bảo vệ bản thân và tài sản, người dân cần trang bị kiến thức pháp lý và tài chính cần thiết. Dưới đây là một số lời khuyên từ luật sư:
6.1. Lựa chọn tổ chức tín dụng hợp pháp
Chỉ nên vay tiền từ các ngân hàng thương mại hoặc công ty tài chính đã được cấp phép hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, như Vietcombank, MCredit…
Trước khi ký hợp đồng vay, cần kiểm tra kỹ các điều khoản về lãi suất, phí phạt, phương thức thanh toán. Lãi suất vay không được vượt quá 20%/năm, theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015. Việc ký hợp đồng rõ ràng, minh bạch sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của người vay trong trường hợp xảy ra tranh chấp.
6.2. Nâng cao nhận thức pháp luật
Hiểu biết về pháp luật là “lá chắn” giúp phòng tránh tín dụng đen hiệu quả.
Cần tìm hiểu các quy định liên quan đến vay vốn, bảo vệ người tiêu dùng và bảo mật thông tin cá nhân. Theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP, thông tin cá nhân phải được bảo vệ và không được thu thập, chia sẻ trái phép.
Tuyệt đối không cung cấp CMND/CCCD, tài khoản ngân hàng, danh bạ điện thoại… cho các ứng dụng vay tiền online không rõ nguồn gốc hoặc không có địa chỉ, pháp nhân minh bạch. Đây là cách mà tín dụng đen thường lợi dụng để đe dọa, bôi nhọ và đòi nợ bất hợp pháp.
Số liệu gần nhất
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước công bố tháng 6/2025, lãi suất vay tiêu dùng hợp pháp trung bình chỉ ở mức 6,29%/năm. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng đen thường áp dụng mức lãi suất từ 300% đến 2.000%/năm, vượt xa giới hạn pháp luật và đẩy người vay vào vòng xoáy nợ không lối thoát.
Cho vay tín dụng đen với lãi suất “cắt cổ” và hành vi quấy rối là hành vi vi phạm pháp luật, được xử lý nghiêm theo Bộ luật Hình sự 2015 và Luật Các tổ chức tín dụng 2024. Nếu bạn hoặc người thân đang bị ảnh hưởng bởi tín dụng đen, việc thu thập bằng chứng, báo cáo cơ quan chức năng và tìm hỗ trợ pháp lý là điều cần thiết. Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã cam kết đồng hành cùng bạn qua dịch vụ tư vấn miễn phí, giúp giải quyết tranh chấp và bảo vệ quyền lợi. Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay tại Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã để đảm bảo an toàn tài chính và pháp lý!
