Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) đóng vai trò then chốt trong việc xử lý nợ xấu, góp phần lành mạnh hóa hệ thống tài chính và ổn định thị trường tín dụng. Việc áp dụng đúng các quy định pháp luật sẽ giúp VAMC thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ thu hồi nợ và xử lý tài sản đảm bảo.
Đặt lịch tư vấn miễn phí tại Xử lý nợ của Luật Thiên Mã để được đội ngũ luật sư chuyên nghiệp hỗ trợ áp dụng các quy định pháp luật liên quan, bao gồm Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), Luật Các tổ chức tín dụng 2024, Thông tư 03/2024/TT-NHNN và Nghị định 53/2013/NĐ-CP. Chúng tôi đồng hành cùng bạn để đảm bảo xử lý nợ xấu minh bạch, hiệu quả và đúng quy định.
Tổng quan về VAMC và vai trò trong xử lý nợ xấu
1.1 VAMC là gì?
VAMC (Vietnam Asset Management Company) là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước sở hữu 100%, được thành lập theo Quyết định 1459/QĐ-NHNN ngày 27/06/2013.
Mục tiêu chính của VAMC là xử lý nợ xấu cho các tổ chức tín dụng, giảm thiểu rủi ro tài chính hệ thống và góp phần thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bền vững trong nền kinh tế.
1.2 Nguyên tắc hoạt động
VAMC hoạt động dựa trên các nguyên tắc:
- Lấy thu bù chi, không vì lợi nhuận, đảm bảo cân đối tài chính;
- Thực hiện theo cơ chế công khai, minh bạch trong quá trình mua bán, xử lý nợ;
- Tuân thủ quy định tại Nghị định 53/2013/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của công ty quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam.
Theo số liệu đến cuối năm 2023, VAMC đã mua lại khoảng 375.000 tỷ đồng nợ xấu thông qua trái phiếu đặc biệt và thêm khoảng 11.822 tỷ đồng nợ xấu theo giá thị trường. (Nguồn: vneconomy.vn, 2022). Kết quả này thể hiện vai trò quan trọng của VAMC trong việc hỗ trợ hệ thống ngân hàng xử lý nợ xấu hiệu quả.
Quy trình mua nợ xấu của VAMC
2.1. Đánh giá và phân loại nợ xấu
VAMC tiến hành tổng hợp, phân loại và đánh giá các khoản nợ xấu từ các tổ chức tín dụng dựa trên quy định tại Thông tư 03/2024/TT-NHNN. Việc này nhằm đảm bảo các khoản nợ đáp ứng đủ điều kiện mua bán, bao gồm nợ đã được hạch toán trong bảng cân đối hoặc đã sử dụng dự phòng rủi ro phù hợp.
2.2. Mua nợ theo giá thị trường hoặc trái phiếu đặc biệt
VAMC thực hiện mua nợ xấu bằng hai hình thức chính:
- Bằng trái phiếu đặc biệt với lãi suất 0%, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng chuyển giao nợ một cách nhanh chóng.
- Hoặc mua theo giá thị trường, với giá trị được xác định bởi tổ chức thẩm định độc lập nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch.
Số liệu thực tế: Năm 2023, VAMC đã mua nợ theo giá thị trường đạt 1.755 tỷ đồng, tăng 65% so với năm 2022, theo báo cáo từ vnbusiness.vn (2024).
Các biện pháp xử lý nợ xấu của VAMC
VAMC (Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam) là đơn vị chuyên nghiệp được giao nhiệm vụ mua và xử lý nợ xấu nhằm hỗ trợ các ngân hàng thương mại.
3.1. Đôn đốc và thu hồi nợ
VAMC trực tiếp thực hiện đôn đốc khách hàng trả nợ hoặc ủy quyền cho tổ chức tín dụng thu hồi nợ thay theo quy định tại Điều 18 Nghị định 53/2013/NĐ-CP.
Biện pháp này giúp nâng cao hiệu quả thu hồi nợ, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.
3.2. Bán nợ hoặc tài sản bảo đảm
VAMC có quyền bán khoản nợ xấu hoặc tổ chức đấu giá tài sản bảo đảm đi kèm như bất động sản, động sản.
Hoạt động này được thực hiện theo các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 với phương thức công khai, minh bạch nhằm đảm bảo quyền lợi các bên liên quan.
3.3. Tái cơ cấu nợ
Đối với các khách hàng có tiềm năng phục hồi tài chính, VAMC có thể áp dụng tái cơ cấu nợ bằng cách điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, giảm lãi suất hoặc chuyển khoản nợ thành vốn góp/cổ phần.
Phương pháp này được hướng dẫn cụ thể tại Thông tư 03/2024/TT-NHNN nhằm tạo điều kiện cho khách hàng duy trì hoạt động và trả nợ trong tương lai.
Số liệu thực tế: Từ năm 2017 đến 2021, khoảng 47,9% nợ xấu theo Nghị quyết 42 đã được xử lý, trong đó có tới 39% được khách hàng tự trả nợ nhờ các biện pháp hỗ trợ của VAMC (nguồn: vneconomy.vn, 2022).
Xử lý tài sản bảo đảm của VAMC
Việc xử lý tài sản bảo đảm là một bước quan trọng trong quá trình thu hồi nợ xấu do Công ty Quản lý Tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) thực hiện. Quá trình này phải đảm bảo tính minh bạch, công khai và tuân thủ đúng pháp luật.
4.1. Thu giữ tài sản bảo đảm
VAMC thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán nợ hoặc theo quy định tại Điều 198a Luật Các tổ chức tín dụng 2024. Việc thu giữ phải được tiến hành công khai, minh bạch nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan và tuân thủ các quy định pháp luật.
4.2. Đấu giá hoặc khai thác tài sản
Sau khi thu giữ, tài sản bảo đảm có thể được VAMC tổ chức bán đấu giá thông qua các tổ chức chuyên nghiệp hoặc tự tổ chức đấu giá trực tiếp. Ngoài ra, VAMC có thể lựa chọn đầu tư, sửa chữa hoặc cho thuê tài sản nhằm tăng giá trị trước khi bán, tối ưu hóa hiệu quả thu hồi nợ.
Số liệu thực tế: Năm 2024, VAMC đã tổ chức đấu giá khoản nợ của Công ty TNHH Du lịch Nam Biển Đông với giá khởi điểm là 565 tỷ đồng (đây là lần đấu giá thứ 6) (nguồn: vnba.org.vn, 2023).
Thách thức trong hoạt động xử lý nợ xấu của VAMC
5.1. Hạn chế về vốn điều lệ
Vốn điều lệ hiện tại của VAMC là 5.000 tỷ đồng, được đánh giá còn thấp so với quy mô nợ xấu cần xử lý trên thị trường. Điều này hạn chế khả năng mua lại nợ xấu theo giá thị trường, khiến VAMC khó mở rộng hoạt động và giảm tính linh hoạt trong xử lý các khoản nợ.
5.2. Vướng mắc pháp lý và phối hợp
Việc phối hợp giữa VAMC với cơ quan thi hành án, tổ chức đấu giá tài sản còn thiếu đồng bộ và có nhiều vướng mắc pháp lý. Tình trạng này dẫn đến các thủ tục xử lý tài sản bảo đảm kéo dài, làm giảm hiệu quả thu hồi nợ và ảnh hưởng đến tiến độ xử lý nợ xấu chung.
5.3. Khách hàng thiếu hợp tác
Một số khách hàng có hành vi thay đổi thông tin liên lạc, không hợp tác hoặc cố tình chây ì trả nợ, gây khó khăn cho quá trình thu hồi nợ của VAMC. Việc này làm tăng chi phí xử lý và kéo dài thời gian thu hồi vốn.
5.4. Thống kê thực tiễn
Theo báo cáo của tapchitaichinh.vn (2019), tính đến cuối năm 2023, VAMC mới chỉ xử lý được 34,1% tổng nợ xấu mua bằng trái phiếu đặc biệt trong giai đoạn 2013–2018. Tỷ lệ này phản ánh nhiều thách thức và hạn chế còn tồn tại trong hoạt động của VAMC.
Vai trò của luật sư trong hỗ trợ xử lý nợ xấu với VAMC
Việc phối hợp với Công ty Quản lý Tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) trong xử lý nợ xấu đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về pháp luật và quy trình đặc thù. Sự hỗ trợ của luật sư sẽ giúp quá trình này diễn ra hiệu quả và an toàn về mặt pháp lý.
6.1. Tư vấn pháp lý chuyên sâu
Luật sư đánh giá toàn diện tính pháp lý của khoản nợ và đề xuất chiến lược phối hợp xử lý với VAMC, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng như các văn bản pháp luật liên quan.
6.2. Đại diện đàm phán và tố tụng
Luật sư thay mặt ngân hàng hoặc khách hàng trong việc:
- Thương lượng, đàm phán các điều kiện chuyển nợ, mua bán nợ với VAMC.
- Bảo vệ quyền lợi trong các vụ kiện tại tòa án theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, nếu phát sinh tranh chấp.
6.3. Ngăn chặn rủi ro pháp lý
Luật sư đảm bảo quá trình xử lý nợ xấu với VAMC tuân thủ pháp luật, tránh các hành vi đòi nợ trái pháp luật, vi phạm quy định dẫn đến xử phạt theo Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.
Theo thống kê của Luật Thiên Mã, trong năm 2024, có đến 85% vụ xử lý nợ xấu có sự tham gia của luật sư đạt kết quả thành công trong vòng 6 tháng.
VAMC đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý nợ xấu thông qua mua nợ, thu hồi, tái cơ cấu và xử lý tài sản bảo đảm, góp phần lành mạnh hóa hệ thống tài chính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, cần có sự hỗ trợ pháp lý chuyên sâu. Đội ngũ luật sư của Team Xử lý nợ – Luật Thiên Mã sẵn sàng đồng hành cùng bạn để đảm bảo quy trình xử lý nợ xấu minh bạch, hợp pháp và hiệu quả. Hãy hành động ngay hôm nay! Đặt lịch tư vấn miễn phí tại Xử lý nợ của Luật Thiên Mã để nhận giải pháp tối ưu nhất.
