Bạn đang gặp khó khăn với khoản nợ trả góp, đặc biệt là trả góp điện thoại, và đang nghĩ đến việc trốn nợ để giảm áp lực tạm thời? Tuy nhiên, hành vi này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng: bị phạt, bị kiện, ảnh hưởng đến lịch sử tín dụng và thậm chí có thể bị xử lý hình sự nếu có dấu hiệu gian dối, chiếm đoạt tài sản.
Bài viết dưới đây do đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của Luật Thiên Mã biên soạn, căn cứ vào các quy định pháp luật như Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hậu quả của việc trốn nợ trả góp, đặc biệt là với các khoản vay tiêu dùng phổ biến như mua điện thoại, đồng thời đưa ra giải pháp pháp lý hợp pháp, an toàn và phù hợp với tình hình tài chính thực tế. Đặt lịch tư vấn miễn phí ngay hôm nay để được hỗ trợ kịp thời.
Trốn nợ trả góp là gì?
1.1. Đặc điểm của nợ trả góp
Nợ trả góp là hình thức vay tiền để mua các sản phẩm tiêu dùng như điện thoại, xe máy, tủ lạnh, máy giặt…, với phương thức thanh toán theo kỳ hạn cố định (hàng tháng hoặc hàng quý). Khoản vay này thường được cung cấp bởi các tổ chức tài chính tiêu dùng như FE Credit, Home Credit, Shinhan Finance…
Các đặc điểm nổi bật của nợ trả góp:
- Thủ tục vay đơn giản, giải ngân nhanh;
- Không yêu cầu tài sản đảm bảo (vay tín chấp);
- Lãi suất thường cao (có thể từ 30% đến 60%/năm khi tính gộp);
- Đi kèm cam kết thanh toán đúng hạn theo hợp đồng.
Trốn nợ trả góp là hành vi người vay cố tình không trả tiền đúng hạn hoặc hoàn toàn lẩn tránh nghĩa vụ thanh toán, thông qua một số thủ đoạn phổ biến như:
- Thay đổi địa chỉ, số điện thoại, cắt liên lạc với bên cho vay;
- Không tiếp nhận thông báo đòi nợ;
- Tẩu tán hoặc bán tài sản trả góp mà chưa thanh toán hết.
1.2. Quy định pháp luật liên quan
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay để trả góp là hợp đồng vay tài sản, trong đó bên vay phải có nghĩa vụ trả lại tiền đúng hạn và đúng theo thỏa thuận. Việc không thực hiện đúng nghĩa vụ có thể dẫn đến trách nhiệm dân sự, hành chính hoặc hình sự, tùy theo mức độ vi phạm.
Trong trường hợp người vay có hành vi:
- Gian dối từ đầu để được vay tiền;
- Chiếm đoạt tài sản và bỏ trốn;
- Cố tình không trả và né tránh liên lạc;
Thì có thể bị xử lý hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Mức phạt có thể bao gồm:
- Cảnh cáo hoặc phạt tiền nếu giá trị chiếm đoạt thấp;
- Phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm nếu chiếm đoạt số tiền lớn hoặc có tổ chức;
- Buộc bồi thường toàn bộ thiệt hại và lãi phát sinh;
- Truy nã nếu cố tình bỏ trốn.
Lưu ý: Bán hoặc cầm cố tài sản trả góp khi chưa trả hết tiền mà không có sự đồng ý của bên cho vay cũng có thể bị xem là hành vi chiếm đoạt tài sản.
Số liệu thực tế
Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trong năm 2024:
- Nợ xấu từ các khoản vay trả góp tiêu dùng chiếm khoảng 15% tổng nợ xấu tín dụng cá nhân;
- Trong đó, một phần không nhỏ là do người vay cố ý trốn nợ, gây thiệt hại đáng kể cho các tổ chức tài chính và ảnh hưởng xấu đến hệ thống tín dụng.
Hậu quả pháp lý của trốn nợ trả góp
Việc trốn nợ trả góp – tức không thanh toán đúng hạn các khoản góp định kỳ theo hợp đồng – có thể gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ về tín dụng mà còn về pháp lý.
2.1. Xử phạt hành chính
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người vay hoặc bên thu hồi nợ có hành vi vi phạm trong quá trình vay trả góp có thể bị xử phạt hành chính:
- Phạt từ 5 triệu đến 30 triệu đồng nếu người vay cố tình trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, gây khó khăn cho quá trình thu hồi nợ của tổ chức tín dụng hoặc công ty tài chính.
- Đồng thời, nếu bên thu hồi nợ dùng biện pháp đe dọa, bôi nhọ, hoặc xâm phạm đời tư người vay, cũng sẽ bị xử phạt tương ứng.
2.2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
Nếu hành vi trốn nợ có dấu hiệu gian dối hoặc bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản, người vay có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):
- Phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm, tùy vào mức độ và giá trị tài sản bị chiếm đoạt.
- Phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng.
- Có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề liên quan đến tài chính – tín dụng trong thời gian nhất định.
Lưu ý: Kể cả khi khoản nợ không lớn, nhưng nếu có hành vi lừa đảo, cố tình tẩu tán tài sản, hoặc bỏ trốn, người vay vẫn có thể bị khởi tố.
Số liệu thực tế
Theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, trong năm 2024, đã có hơn 800 vụ việc liên quan đến trốn nợ trả góp bị khởi tố hình sự. Phần lớn các vụ việc liên quan đến các công ty tài chính tiêu dùng như Home Credit, FE Credit, hoặc các hợp đồng trả góp mua điện thoại, xe máy, đồ gia dụng.
Tác động tài chính và xã hội của trốn nợ trả góp
Việc cố tình không thanh toán các khoản vay trả góp — bao gồm cả các khoản vay tiêu dùng như mua điện thoại, xe máy, đồ điện tử… — có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng về tài chính và đời sống cá nhân.
3.1. Ảnh hưởng đến điểm tín dụng
Khi người vay không thực hiện đúng nghĩa vụ trả góp, thông tin nợ quá hạn sẽ được cập nhật lên CIC (Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia):
- Các khoản nợ quá hạn thường bị phân loại vào nợ xấu nhóm 5 – nhóm có khả năng mất vốn;
- Thông tin này được lưu giữ trong vòng 60 tháng, dù khoản nợ đã được thanh toán sau đó;
- Trong thời gian đó, người vay gần như không thể tiếp cận bất kỳ khoản vay mới nào từ các ngân hàng, công ty tài chính hoặc tham gia các chương trình mua trả góp khác;
- Điều này ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp cận tài chính trong tương lai và làm giảm uy tín tín dụng cá nhân trên thị trường.
3.2. Áp lực từ các biện pháp đòi nợ
Đối với các khoản vay trả góp bị trễ hạn, tổ chức cho vay thường áp dụng các hình thức thu hồi nợ như:
- Gọi điện và nhắn tin liên tục đến người vay hoặc người thân;
- Thuê công ty đòi nợ bên thứ ba, tạo ra áp lực tâm lý nghiêm trọng;
- Một số hành vi có thể vượt quá giới hạn pháp luật, như đe dọa, bôi nhọ danh dự, phát tán thông tin cá nhân, vi phạm nghiêm trọng Điều 8 của Luật An ninh mạng 2018, và có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm.
Số liệu thực tế: Theo Báo Thanh Niên, trong năm 2024, đã có hơn 30.000 trường hợp vay trả góp, bao gồm cả trả góp điện thoại, xe máy, đồ gia dụng, bị quấy rối hoặc đe dọa do nợ quá hạn, phản ánh tình trạng đáng báo động trong hoạt động thu hồi nợ hiện nay.
Giải pháp hợp pháp thay vì trốn nợ trả góp
Việc trốn nợ trả góp không chỉ khiến bạn rơi vào danh sách nợ xấu CIC mà còn có thể bị khởi kiện, cưỡng chế thi hành án và gây ảnh hưởng lâu dài đến hồ sơ tín dụng. Thay vào đó, người vay nên áp dụng các giải pháp hợp pháp sau:
4.1. Thương lượng với tổ chức tài chính
Hãy chủ động liên hệ với tổ chức tài chính (như FE Credit, Home Credit, Mcredit,…) ngay khi gặp khó khăn tài chính để đàm phán lại phương án trả nợ, bao gồm:
- Gia hạn thêm thời gian trả góp;
- Giảm số tiền trả hàng tháng;
- Đề xuất hoãn lãi phạt hoặc cơ cấu lại khoản vay.
Cơ sở pháp lý: Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, các bên có quyền thỏa thuận sửa đổi hợp đồng vay khi có biến động tài chính ảnh hưởng đến khả năng trả nợ.
Đây là cách giúp giảm áp lực tài chính tạm thời, giữ được lịch sử tín dụng và tránh rủi ro pháp lý không đáng có.
4.2. Nhờ luật sư hỗ trợ
Trong trường hợp không thể tự thương lượng, hoặc nghi ngờ tổ chức cho vay áp dụng lãi suất hoặc điều khoản bất lợi, người vay nên tìm đến luật sư chuyên về tài chính – tín dụng để được hỗ trợ:
- Rà soát hợp đồng vay, kiểm tra lãi suất có đúng với quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 (tối đa 20%/năm).
- Thay mặt người vay đàm phán với tổ chức tài chính, giúp bảo vệ quyền lợi và đạt được phương án trả nợ khả thi.
- Hướng dẫn thủ tục pháp lý nếu bị ép trả nợ sai luật hoặc bị đòi nợ theo hình thức đe dọa, trái pháp luật.
Quy trình khởi kiện khi bị đòi nợ trả góp trái phép
Hiện nay, nhiều khách hàng mua hàng trả góp thông qua các tổ chức tài chính tiêu dùng bị làm phiền, đe dọa, hoặc xúc phạm danh dự bởi các công ty thu hồi nợ. Trong trường hợp này, người vay hoàn toàn có quyền khởi kiện theo quy định tại Điều 190 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 để bảo vệ quyền nhân thân và danh dự của mình.
5.1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Người bị đòi nợ trái phép cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:
- Đơn khởi kiện: Theo mẫu của Tòa án Nhân dân, nêu rõ yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi công khai hoặc bồi thường thiệt hại.
- Hợp đồng trả góp: Để xác minh mối quan hệ tín dụng và thời gian trả nợ.
- Chứng cứ hành vi trái pháp luật: Tin nhắn, cuộc gọi đe dọa, ghi âm, hình ảnh bôi nhọ danh dự trên mạng xã hội, thư nặc danh, ghi nhận từ nhân chứng.
- Giấy tờ tùy thân: Bản sao CMND/CCCD của người khởi kiện.
5.2. Nộp đơn và tố tụng tại tòa án
- Nơi nộp đơn: Tòa án Nhân dân cấp quận/huyện nơi người vay đang cư trú hoặc nơi xảy ra hành vi đòi nợ trái pháp luật (căn cứ theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).
- Thẩm quyền giải quyết: Tòa án sẽ:
- Xem xét tính hợp pháp của hợp đồng trả góp.
- Đánh giá mức độ vi phạm của bên đòi nợ.
- Buộc tổ chức đòi nợ chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi công khai, hoặc bồi thường tổn thất tinh thần, nếu có.
Số liệu thực tế: Theo Tòa án Nhân dân Tối cao, năm 2024, khoảng 55% vụ kiện liên quan đến hành vi đòi nợ trả góp trái phép được giải quyết thành công, trong đó nhiều trường hợp các công ty thu hồi nợ bị phạt hành chính, bị yêu cầu xin lỗi hoặc bồi thường thiệt hại.
Làm gì khi không có khả năng trả nợ trả góp?
Khi gặp khó khăn tài chính và không thể tiếp tục thanh toán khoản vay trả góp đúng hạn, người vay cần chủ động xử lý sớm để tránh bị ghi nhận nợ xấu hoặc đối mặt với các biện pháp thu hồi nợ pháp lý.
6.1. Tìm hỗ trợ từ tổ chức tài chính
Người vay nên liên hệ sớm với tổ chức tài chính để:
- Đề nghị cơ cấu lại khoản vay, bao gồm gia hạn thời gian trả nợ, giãn nợ gốc hoặc điều chỉnh kỳ hạn trả nợ.
- Yêu cầu giảm lãi suất, miễn giảm phí phạt hoặc điều chỉnh điều kiện hợp đồng trong trường hợp gặp khó khăn khách quan.
Căn cứ pháp lý: Thông tư 02/2023/TT-NHNN cho phép tổ chức tín dụng xem xét cơ cấu lại nợ nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng tài chính.
6.2. Tham khảo ý kiến luật sư
Việc nhờ luật sư tư vấn sẽ giúp người vay hiểu rõ quyền lợi và các phương án xử lý hợp pháp, bao gồm:
- Đàm phán với tổ chức tài chính để gia hạn thời gian trả nợ hoặc thương lượng phương án trả dần phù hợp với khả năng tài chính.
- Rà soát hợp đồng vay để xác định liệu có điều khoản nào vi phạm quy định pháp luật, chẳng hạn lãi suất vượt quá 20%/năm (theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015). Nếu có, có thể yêu cầu tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu một phần hoặc toàn bộ.
Trốn nợ trả góp, đặc biệt là trả góp điện thoại, không chỉ gây hậu quả pháp lý nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng đến điểm tín dụng và cuộc sống cá nhân của bạn. Thay vì lẩn tránh, hãy chọn giải pháp hợp pháp như thương lượng, khởi kiện, hoặc nhờ luật sư hỗ trợ. Luật Thiên Mã cam kết đồng hành cùng bạn để giải quyết nợ trả góp một cách an toàn và hiệu quả. Đừng chần chừ, hãy liên hệ ngay để được hỗ trợ!
