Tín dụng đen đang là vấn đề nhức nhối trong xã hội, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân và trật tự an toàn xã hội. Trước thực trạng này, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ đạo quyết liệt nhằm ngăn chặn và đẩy lùi tín dụng đen.
Hãy đặt lịch tư vấn miễn phí tại Xử lý nợ của Luật Thiên Mã để được các luật sư giàu kinh nghiệm hỗ trợ giải quyết các vấn đề liên quan. Nội dung pháp lý trong bài viết được căn cứ theo Luật Các tổ chức tín dụng 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2024) cùng các văn bản hướng dẫn hiện hành như Nghị định 94/2025/NĐ-CP và Thông tư 12/2024/TT-NHNN.
Chính phủ chỉ đạo ngăn chặn tín dụng đen
1.1. Tổng quan về tín dụng đen
- Tín dụng đen là gì? Tín dụng đen là hoạt động cho vay không tuân thủ quy định pháp luật, thường áp dụng lãi suất cao bất hợp lý, đi kèm với các hành vi đe dọa, gây áp lực cho người vay.
- Hậu quả của tín dụng đen: Gây thiệt hại tài chính nghiêm trọng cho người vay, đe dọa an toàn cá nhân và gia đình, đồng thời làm gia tăng các loại tội phạm liên quan.
1.2. Các chỉ đạo cụ thể của Chính phủ
- Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25/4/2019 Thủ tướng Chính phủ ban hành nhằm tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp thực hiện đồng bộ các giải pháp.
- Công điện số 766/CĐ-TTg ngày 24/8/2023 Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh việc tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hoạt động tín dụng đen trên toàn quốc.
- Nghị định 94/2025/NĐ-CP ngày 29/4/2025 Quy định cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng, bao gồm mô hình cho vay ngang hàng (P2P lending), nhằm kiểm soát và hạn chế các hình thức cho vay không chính thống, giảm thiểu tín dụng đen.
1.3. Số liệu gần nhất
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 7/2022:
- Tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đạt 273.458 tỷ đồng, tăng 10,28% so với cuối năm 2021.
- Có gần 6,4 triệu khách hàng còn dư nợ tại NHCSXH, góp phần giảm thiểu nhu cầu vay tín dụng đen trong cộng đồng.
Vai trò của Bộ Tài chính trong phòng chống tín dụng đen
2.1. Nhiệm vụ quản lý và giám sát tài chính
Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong việc quản lý và giám sát các hoạt động tài chính, nhằm đảm bảo sự minh bạch và tuân thủ pháp luật trong hệ thống tài chính. Bộ thường xuyên rà soát, đánh giá khả năng phát hành trái phiếu Chính phủ để cấp vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), hỗ trợ các chương trình tín dụng chính sách góp phần hạn chế tín dụng đen.
2.2. Hỗ trợ phát triển tín dụng chính thức
Bộ Tài chính đảm bảo bố trí vốn đầy đủ cho các chương trình tín dụng chính sách xã hội như cho vay nhà ở xã hội với hạn mức vay tối đa 80% giá trị hợp đồng và thời hạn vay lên đến 25 năm. Đồng thời, Bộ phối hợp với các bộ, ngành để quản lý các nguồn thu mới và chống thất thu thuế trong hoạt động tín dụng không chính thống.
2.3. Thực trạng và nhu cầu cấp vốn tín dụng chính sách
Theo Bộ Xây dựng, đến hết năm 2024, cả nước mới hoàn thành khoảng 21.000 căn nhà ở xã hội, đạt chưa đầy 17% so với mục tiêu 130.000 căn. Điều này phản ánh nhu cầu cấp vốn tín dụng chính sách rất lớn, là giải pháp thay thế quan trọng nhằm giảm thiểu tín dụng đen.
Vai trò của Bộ Công an trong xử lý tín dụng đen
3.1. Trách nhiệm của Bộ Công an
Bộ Công an đóng vai trò trung tâm trong việc tham mưu và triển khai các biện pháp đấu tranh phòng chống tội phạm tín dụng đen theo chỉ đạo của Chính phủ, cụ thể là Chỉ thị 12/CT-TTg về tăng cường công tác phòng, chống tội phạm liên quan đến tín dụng đen.
- Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, bao gồm Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các sở ban ngành để ngăn chặn, xử lý các tổ chức, cá nhân cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng bất hợp pháp.
- Các vụ việc nghiêm trọng như tại Quảng Ninh, nơi có các cá nhân cho vay với mức lãi suất cực cao từ 183% đến 365%/năm, được Bộ Công an điều tra và xử lý nghiêm minh, góp phần bảo vệ quyền lợi người dân và đảm bảo an ninh trật tự.
3.2. Các biện pháp cụ thể
- Triển khai các chiến dịch truy quét, bắt giữ đối tượng vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen trên phạm vi toàn quốc.
- Phối hợp với NHNN và các tổ chức tài chính trong việc giám sát, phát hiện và ngăn chặn các hoạt động tín dụng trái phép, đồng thời hỗ trợ pháp lý cho các cơ quan điều tra.
- Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ và hậu quả của tín dụng đen.
Số liệu gần nhất Theo nguồn tin từ VTV, một đối tượng tại Quảng Ninh đã bị bắt giữ với cáo buộc cho vay nặng lãi lên đến 365%/năm, thể hiện sự quyết liệt và hiệu quả trong công tác xử lý tín dụng đen của Bộ Công an.
Giải pháp phát triển tín dụng tiêu dùng để đẩy lùi tín dụng đen
4.1. Tăng cường tín dụng tiêu dùng chính thức
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã triển khai 9 giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng chính thức cho người dân, bao gồm:
- Phát triển mạng lưới tổ chức tín dụng, từ ngân hàng đến các công ty tài chính, bảo đảm dịch vụ đến gần hơn với khách hàng ở mọi vùng miền.
- Đơn giản hóa thủ tục vay vốn, giảm bớt giấy tờ, thời gian xét duyệt.
- Ban hành Thông tư 12/2024/TT-NHNN sửa đổi quy định về khoản vay giá trị nhỏ dưới 100 triệu đồng, không yêu cầu người vay phải trình phương án sử dụng vốn, giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân tiếp cận nguồn vốn hợp pháp.
4.2. Ứng dụng công nghệ trong tín dụng
Để nâng cao hiệu quả, các tổ chức tín dụng đang tập trung phát triển các giải pháp fintech hiện đại, bao gồm:
- Áp dụng các mô hình chấm điểm tín dụng tự động và cho vay ngang hàng trong khuôn khổ quy định của Nghị định 94/2025/NĐ-CP, giúp kiểm soát chặt chẽ và minh bạch các hoạt động tín dụng.
- Các ngân hàng thương mại tăng cường sử dụng công nghệ số để giảm chi phí vận hành và rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ vay, mang lại trải nghiệm thuận tiện và nhanh chóng hơn cho khách hàng.
Số liệu gần nhất
Tổng dư nợ cho vay phục vụ đời sống, tiêu dùng hiện đạt khoảng 2,8 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 20% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế. Điều này cho thấy tín dụng tiêu dùng đang phát triển mạnh mẽ và có vai trò quan trọng trong việc thay thế dần các hình thức tín dụng đen, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Hành lang pháp lý và chính sách tín dụng chính sách xã hội
Việc hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường nguồn vốn là nền tảng để nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách xã hội, giúp người nghèo và các đối tượng chính sách tiếp cận vốn vay hợp pháp, góp phần phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
5.1. Hoàn thiện khung pháp lý
- Luật Các tổ chức tín dụng 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2024) quy định rõ ràng về hoạt động cấp tín dụng, bao gồm các hình thức cho vay, chiết khấu, bảo lãnh ngân hàng, nhằm tăng cường minh bạch và kiểm soát rủi ro trong hệ thống tài chính.
- Quyết định 1560/QĐ-TTg ngày 30/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách xã hội, tập trung ưu tiên hỗ trợ người nghèo và các đối tượng chính sách xã hội khác, nhằm giảm nghèo và phát triển bền vững.
5.2. Tăng cường nguồn vốn cho tín dụng chính sách
- Chính phủ yêu cầu bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước chiếm 30% tổng nguồn vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đến năm 2030, nhằm đảm bảo khả năng cung cấp vốn vay ưu đãi cho các chương trình tín dụng chính sách.
- Đẩy mạnh vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp vào Quỹ Vì người nghèo để bổ sung nguồn vốn cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách, tạo điều kiện mở rộng quy mô và phạm vi hỗ trợ.
Số liệu gần nhất
Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), chương trình tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội với tổng doanh số đạt 145.000 tỷ đồng đã được triển khai thành công, góp phần giúp người dân tiếp cận vốn vay hợp pháp, an toàn và hiệu quả.
Tín dụng đen là vấn đề nghiêm trọng, nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Bộ Công an, cùng các giải pháp phát triển tín dụng tiêu dùng chính thức, người dân có thể yên tâm tiếp cận các nguồn vốn hợp pháp. Luật Thiên Mã sẵn sàng đồng hành cùng bạn để giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến tín dụng đen. Đặt lịch tư vấn miễn phí ngay hôm nay tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ bởi đội ngũ luật sư chuyên nghiệp.
