Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ – Những điều cần biết và cách xử lý hợp pháp

Bạn đang gặp khó khăn với khoản nợ chưa thu hồi được hoặc đang cần tư vấn về hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ? Việc lựa chọn hình thức xử lý nợ phù hợp và tuân thủ pháp luật là điều kiện quan trọng để bảo vệ quyền lợi và tránh rủi ro pháp lý. Đặt lịch tư vấn miễn phí tại Xử lý nợ của Luật Thiên Mã để được đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm hỗ trợ giải pháp hiệu quả, đúng quy định.

Bài viết được thực hiện bởi các luật sư chuyên môn của Luật Thiên Mã, dựa trên các quy định pháp luật hiện hành như Điều 463 và Điều 518 Bộ luật Dân sự 2015 về hợp đồng dịch vụ, Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về hành vi đòi nợ trái pháp luật, và Thông tư 12/2024/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 39/2016/TT-NHNN về hoạt động cho vay. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất của hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ và cách xử lý nợ đúng pháp luật, an toàn và minh bạch.

Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ là gì?

1.1. Định nghĩa hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ

Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ là văn bản thỏa thuận giữa bên ủy quyền thu nợ (bên có khoản nợ) và bên cung cấp dịch vụ thu hồi nợ (có thể là công ty luật, văn phòng luật sư hoặc đơn vị được cấp phép), trong đó bên cung cấp dịch vụ sẽ thay mặt bên ủy quyền thực hiện các biện pháp hợp pháp để thu hồi khoản nợ theo yêu cầu.

Theo Điều 518 Bộ luật Dân sự 2015, đây là một dạng hợp đồng dịch vụ dân sự, được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, có thù lao, và phù hợp với quy định pháp luật.

Lưu ý: Dịch vụ thu hồi nợ chỉ được thực hiện bằng các biện pháp phù hợp pháp luật như đàm phán, gửi văn bản yêu cầu thanh toán, khởi kiện dân sự… Không được dùng đe dọa, ép buộc, gây sức ép trái phép.

1.2. Đặc điểm của hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ

• Tính hợp pháp: Mọi hành vi thu nợ đều phải tuân thủ quy định pháp luật, tuyệt đối không được sử dụng vũ lực, đe dọa, làm nhục, xúc phạm danh dự người nợ. Hành vi vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017).
• Nội dung rõ ràng: Hợp đồng cần ghi rõ:
  • Thông tin về bên nợ, số tiền nợ, thời điểm phát sinh nợ
  • Phương thức thu hồi, quyền và nghĩa vụ các bên
  • Phí dịch vụ, thời hạn thực hiện và mức thù lao được nhận
• Công chứng/chứng thực (nếu cần): Đối với những hợp đồng có giá trị lớn, liên quan đến tranh chấp hoặc có yếu tố nước ngoài, việc công chứng theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 có thể cần thiết để đảm bảo hiệu lực pháp lý và chứng cứ khi khởi kiện.

Số liệu thực tế

Theo báo cáo của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam năm 2023:

• Có 60% doanh nghiệp sử dụng dịch vụ thu hồi nợ chuyên nghiệp để giải quyết các khoản nợ tồn đọng.
• Tổng giá trị khoản nợ được xử lý qua dịch vụ thu hồi đạt hơn 300.000 tỷ đồng.
• Việc sử dụng dịch vụ hợp pháp giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian thu nợ trung bình từ 12 tháng xuống còn 3 – 6 tháng.

Nội dung cần có trong hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ

Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ là văn bản pháp lý xác lập thỏa thuận giữa bên thuê dịch vụ và bên cung cấp dịch vụ thu nợ. Để đảm bảo hiệu lực pháp lý và phòng ngừa tranh chấp, hợp đồng cần bao gồm các nội dung cốt lõi sau:

2.1. Thông tin các bên tham gia

• Thông tin bên thuê dịch vụ (chủ nợ):
  • Cá nhân: Họ tên, địa chỉ cư trú, số CMND/CCCD.
  • Doanh nghiệp: Tên doanh nghiệp, mã số thuế, người đại diện pháp luật, địa chỉ trụ sở chính.
• Thông tin bên cung cấp dịch vụ:
  • Tên tổ chức hành nghề thu hồi nợ được cấp phép.
  • Giấy phép đăng ký kinh doanh thu hồi nợ theo quy định tại Thông tư 12/2024/TT-NHNN.
  • Mã số thuế, địa chỉ trụ sở, người đại diện pháp luật.

Lưu ý: Chỉ các tổ chức có giấy phép hoạt động thu hồi nợ hợp pháp mới được ký hợp đồng cung cấp dịch vụ này.

2.2. Nội dung dịch vụ và phí dịch vụ

• Phạm vi dịch vụ:
  • Xác định rõ các biện pháp thu hồi nợ hợp pháp mà bên cung cấp dịch vụ được quyền thực hiện:
    • Đàm phán, thương lượng với bên nợ.
    • Soạn thảo, gửi văn bản yêu cầu thanh toán.
    • Đại diện khởi kiện ra tòa hoặc nộp đơn tố cáo đến cơ quan chức năng (nếu được ủy quyền hợp pháp).
• Phí dịch vụ:
  • Ghi rõ mức phí:
    • Có thể là tỷ lệ phần trăm trên tổng số tiền thu hồi thành công (phổ biến từ 10–30%, tùy vào mức độ phức tạp).
    • Hoặc là mức phí cố định không phụ thuộc vào kết quả.
  • Phải quy định cụ thể thời điểm thanh toán phí, điều kiện miễn/giảm phí (nếu có).
• Thời hạn thực hiện:
  • Ghi rõ thời gian bắt đầu và kết thúc dịch vụ.
  • Trường hợp không thu hồi được nợ trong thời hạn cam kết, cần nêu rõ phương án xử lý (gia hạn, chấm dứt hợp đồng, giảm phí,…).

Số liệu tham khảo: Theo báo cáo thị trường dịch vụ thu hồi nợ năm 2024, mức phí tại Việt Nam dao động trong khoảng 10–30% giá trị khoản nợ, tùy thuộc vào thời gian tồn đọng và mức độ khó thu hồi.

Rủi ro pháp lý khi sử dụng hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ

Thuê công ty dịch vụ thu hồi nợ có thể là giải pháp nhanh chóng để xử lý các khoản công nợ tồn đọng. Tuy nhiên, nếu không lựa chọn đơn vị uy tín hoặc ký hợp đồng không hợp pháp, bên thuê có thể đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng.

3.1. Hành vi đòi nợ trái pháp luật

• Nhiều công ty thu hồi nợ hiện nay sử dụng các biện pháp như đe dọa, bạo lực, bêu xấu trên mạng xã hội, hoặc quấy rối người thân nhằm gây áp lực tâm lý cho bên nợ.
• Những hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
  • Tội vi phạm quy định về hoạt động tín dụng theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017);
  • Tội cưỡng đoạt tài sản nếu có hành vi đe dọa chiếm đoạt tiền, theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015.
• Bên thuê dịch vụ cũng có thể bị xem là đồng phạm hoặc chịu trách nhiệm liên đới nếu biết rõ và đồng ý với phương thức đòi nợ trái pháp luật.

3.2. Hợp đồng không hợp pháp

• Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ có thể bị tòa án tuyên vô hiệu nếu:
  • Thiếu các thông tin bắt buộc (thời hạn, đối tượng, nội dung công việc…);
  • Không được công chứng, chứng thực (nếu pháp luật hoặc hai bên có yêu cầu);
  • Vi phạm điều cấm của pháp luật, theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015.
• Nếu công ty thu hồi nợ không có giấy phép kinh doanh ngành nghề có điều kiện, hợp đồng ký với công ty đó sẽ không có giá trị pháp lý và có nguy cơ phát sinh tranh chấp.
  • Theo Thông tư 12/2024/TT-NHNN, tổ chức hoạt động thu hồi nợ phải có giấy phép hoạt động hợp lệ và tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Số liệu thực tế: Theo Công an TP.HCM (năm 2023), 30% vụ án hình sự liên quan đến đòi nợ thuê bắt nguồn từ các hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ không hợp pháp.

Cách lựa chọn công ty dịch vụ thu hồi nợ uy tín

Việc lựa chọn đúng công ty thu hồi nợ không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả thu hồi khoản vay mà còn tránh rủi ro pháp lý. Dưới đây là các bước cần lưu ý:

4.1. Kiểm tra tính hợp pháp của công ty

• Xác minh pháp lý:
  • Kiểm tra giấy phép đăng ký doanh nghiệp, mã số thuế, và ngành nghề kinh doanh có đăng ký dịch vụ thu hồi nợ theo Thông tư 12/2024/TT-NHNN và quy định của Luật Doanh nghiệp 2020.
  • Đảm bảo công ty không hoạt động trá hình dưới dạng tín dụng đen hoặc đòi nợ thuê phi pháp.
• Tìm hiểu lịch sử hoạt động:
  • Tra cứu thông tin doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
  • Đọc đánh giá từ khách hàng trên các nền tảng uy tín (Google, Cổng thông tin người tiêu dùng, diễn đàn tài chính…).
  • Ưu tiên các công ty có kinh nghiệm tối thiểu 3 năm và từng làm việc với khách hàng doanh nghiệp.

4.2. Đọc kỹ điều khoản hợp đồng

• Xem xét chi tiết nội dung hợp đồng:
  • Ghi rõ phí dịch vụ, phương thức thanh toán, thời gian thực hiện, phạm vi công việc và cam kết không vi phạm pháp luật (không đe dọa, xúc phạm danh dự…).
  • Làm rõ trách nhiệm pháp lý của các bên khi xảy ra tranh chấp hoặc vi phạm nghĩa vụ.
• Công chứng hợp đồng (nếu cần):
  • Với hợp đồng có giá trị lớn, nên yêu cầu công chứng tại UBND cấp xã/huyện hoặc văn phòng công chứng để tăng tính pháp lý và đảm bảo khả năng khởi kiện nếu phát sinh tranh chấp.

Số liệu thực tế:

Theo báo cáo từ Cục Quản lý cạnh tranh năm 2024, có tới 40% tranh chấp hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ bắt nguồn từ việc khách hàng không đọc kỹ điều khoản hợp đồng trước khi ký kết, đặc biệt là các điều khoản về chi phí phát sinh và trách nhiệm pháp lý.

Vai trò của luật sư trong hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ

Việc ký kết hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Luật sư đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi của khách hàng cũng như hạn chế các hành vi đòi nợ trái pháp luật.

5.1. Soạn thảo và kiểm tra hợp đồng

• Tuân thủ pháp luật: Luật sư giúp xây dựng và rà soát nội dung hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ theo đúng quy định tại Điều 518 Bộ luật Dân sự 2015, tránh những điều khoản không rõ ràng, bất lợi cho khách hàng.
• Thẩm định pháp lý: Kiểm tra tính pháp lý của đơn vị thu hồi nợ, bao gồm giấy phép hoạt động, ngành nghề đăng ký và phương thức thu hồi nợ. Điều này giúp khách hàng tránh hợp tác với các đơn vị trá hình hoặc hoạt động không hợp pháp.

5.2. Hỗ trợ xử lý tranh chấp

• Đàm phán và đại diện: Trong trường hợp phát sinh tranh chấp hoặc công ty thu hồi nợ vi phạm nghĩa vụ, luật sư có thể đại diện khách hàng đàm phán, khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định pháp luật.
• Bảo vệ quyền lợi: Nếu xuất hiện các hành vi đe dọa, ép buộc, bôi nhọ, hoặc thu hồi nợ bằng biện pháp trái pháp luật, luật sư sẽ hỗ trợ tố cáo theo Điều 10 Luật Tố cáo 2018, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có.

Số liệu năm 2024: Theo thống kê, khoảng 80% tranh chấp liên quan đến hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả nhờ có sự tham gia của luật sư từ giai đoạn đầu.

Biện pháp phòng tránh rủi ro khi sử dụng dịch vụ thu hồi nợ

Trong bối cảnh nhiều cá nhân, doanh nghiệp tìm đến dịch vụ thu hồi nợ để xử lý các khoản nợ khó đòi, nguy cơ gặp phải các đơn vị hoạt động trái pháp luật hoặc dùng biện pháp cưỡng ép, đe dọa là rất cao. Do đó, người sử dụng dịch vụ cần chủ động phòng tránh rủi ro bằng các biện pháp sau:

6.1. Nâng cao nhận thức pháp luật

• Hiểu rõ quy định pháp luật: Người dân và doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ quy định về hợp đồng dịch vụ dân sự theo Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là quyền và nghĩa vụ của bên cung cấp dịch vụ.
• Tham gia tư vấn pháp lý: Ưu tiên tham gia các chương trình tư vấn pháp lý miễn phí hoặc từ các tổ chức pháp luật uy tín, nhằm nâng cao hiểu biết về quy trình thu hồi nợ đúng luật và các giới hạn cho phép.

6.2. Ưu tiên giải pháp pháp lý

• Sử dụng luật sư thay vì dịch vụ thiếu minh bạch: Thay vì tìm đến các công ty thu hồi nợ không rõ nguồn gốc, người đi đòi nợ nên ủy quyền luật sư đại diện thương lượng, khởi kiện tại tòa án hoặc sử dụng các biện pháp pháp lý khác để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn.
• Tố cáo hành vi đòi nợ trái pháp luật: Nếu phát hiện hành vi như đe dọa, cưỡng đoạt, làm nhục hoặc bôi nhọ danh dự người nợ, người bị hại có thể tố giác đến cơ quan công an

Số liệu thực tế: Theo Công an tỉnh Thanh Hóa, trong năm 2024, đã có 112 vụ việc đòi nợ thuê trái pháp luật bị phát hiện và xử lý nhờ vào sự tố cáo kịp thời từ cá nhân và doanh nghiệp.

Hợp đồng dịch vụ thu hồi nợ là công cụ hữu ích để xử lý các khoản nợ xấu, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được thực hiện đúng pháp luật. Với sự hỗ trợ từ Xử lý nợ – Luật Thiên Mã, bạn sẽ được tư vấn cách soạn thảo hợp đồng, lựa chọn công ty uy tín, và xử lý tranh chấp một cách an toàn, hợp pháp. Đừng để rủi ro pháp lý ảnh hưởng đến quyền lợi của bạn, hãy đặt lịch tư vấn miễn phí ngay hôm nay tại Luật Thiên Mã để được luật sư hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả!