Bạn đang gặp khó khăn trong việc trả nợ đúng hạn và cần gia hạn thời gian thanh toán? Việc ký kết hợp đồng gia hạn nợ là giải pháp pháp lý an toàn, giúp bạn giảm áp lực tài chính và tránh bị chuyển nhóm nợ xấu. Đặt lịch tư vấn miễn phí tại Xử lý nợ của Luật Thiên Mã để được đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm hỗ trợ soạn thảo hợp đồng gia hạn nợ đúng quy định pháp luật.
Bài viết này do các luật sư chuyên môn của Luật Thiên Mã thực hiện, phân tích dựa trên Điều 463 và Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 về hợp đồng vay tài sản và quy định lãi suất, Điều 418 Bộ luật Dân sự 2015 về sửa đổi hợp đồng, cùng Thông tư 12/2024/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 39/2016/TT-NHNN về hoạt động cho vay. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất hợp đồng gia hạn nợ và cách áp dụng hiệu quả để xử lý nợ hợp pháp.
Hợp đồng gia hạn nợ là gì?
1.1. Định nghĩa hợp đồng gia hạn nợ
Hợp đồng gia hạn nợ là văn bản thỏa thuận giữa bên vay và bên cho vay nhằm kéo dài thời hạn thanh toán khoản nợ so với nội dung đã cam kết trong hợp đồng vay ban đầu. Việc gia hạn này được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, nhằm điều chỉnh nội dung hợp đồng gốc theo Điều 418 Bộ luật Dân sự 2015, về việc sửa đổi, bổ sung hợp đồng khi các bên có thỏa thuận.
1.2. Đặc điểm của hợp đồng gia hạn nợ
- Tính pháp lý rõ ràng: Hợp đồng gia hạn nợ phải được lập thành văn bản và có chữ ký xác nhận của cả hai bên. Trong một số trường hợp phức tạp hoặc có giá trị lớn, hợp đồng có thể cần công chứng, chứng thực theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 để đảm bảo giá trị pháp lý và tránh tranh chấp.
- Nội dung chính cần có:
- Thời gian gia hạn cụ thể (số ngày, tháng hoặc mốc thời gian cụ thể)
- Lãi suất áp dụng trong thời gian gia hạn (nếu có)
- Cam kết thanh toán, biện pháp bảo đảm (nếu điều chỉnh)
- Các điều khoản bổ sung hoặc thay đổi khác như điều kiện chấm dứt, gia hạn tiếp lần nữa…
- Mục đích:
- Giảm áp lực tài chính tạm thời cho bên vay
- Tạo điều kiện thanh toán linh hoạt
- Hạn chế phát sinh nợ xấu, tranh chấp, kiện tụng
- Bảo toàn mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa các bên
Số liệu thực tế
Theo Báo cáo của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam năm 2023:
- Có tới 65% khoản vay ngân hàng được xử lý thông qua hình thức gia hạn thời hạn trả nợ.
- Việc gia hạn hợp pháp giúp các tổ chức tín dụng giảm 25% tỷ lệ nợ xấu, đồng thời hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn tài chính.
Nội dung cần có trong hợp đồng gia hạn nợ
Hợp đồng gia hạn nợ là văn bản pháp lý được lập khi các bên đồng ý kéo dài thời hạn thanh toán của hợp đồng vay gốc. Để đảm bảo hiệu lực và phòng ngừa rủi ro pháp lý, hợp đồng cần có các nội dung trọng yếu sau:
2.1. Thông tin các bên tham gia
- Thông tin bên vay và bên cho vay:
- Cá nhân: Họ tên, địa chỉ thường trú, số CMND/CCCD còn hiệu lực.
- Doanh nghiệp: Tên tổ chức, người đại diện theo pháp luật, mã số thuế, địa chỉ trụ sở chính.
- Tham chiếu hợp đồng vay ban đầu:
- Ghi rõ số hợp đồng vay gốc, ngày ký kết, số tiền vay ban đầu, để làm căn cứ xác định nghĩa vụ được gia hạn.
2.2. Điều khoản gia hạn và lãi suất
- Thời gian gia hạn:
- Ghi rõ thời hạn gia hạn thêm là bao lâu (ví dụ: 6 tháng, 1 năm), kèm ngày bắt đầu và ngày kết thúc mới.
- Lãi suất áp dụng:
- Lãi suất trong thời gian gia hạn phải được hai bên thỏa thuận trước và không vượt quá 20%/năm, theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
- Nếu có lãi chậm trả, không vượt quá 10%/năm trên số tiền chậm thanh toán.
- Phí gia hạn (nếu có):
- Ghi rõ mức phí hoặc điều kiện áp dụng (có thể là phí cố định hoặc tỷ lệ phần trăm trên khoản nợ còn lại).
- Phải minh bạch, tránh “phí ẩn” gây tranh chấp sau này.
Số liệu tham khảo (2024): Theo báo cáo thị trường tài chính, 70% hợp đồng gia hạn nợ tại các ngân hàng thương mại áp dụng mức lãi suất mới dao động từ 10–15%/năm, phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.
Rủi ro pháp lý khi soạn hợp đồng gia hạn nợ
Gia hạn nợ là giải pháp phổ biến để hỗ trợ bên vay gặp khó khăn tài chính. Tuy nhiên, nếu hợp đồng gia hạn không được soạn thảo đúng quy định, cả hai bên đều có thể gặp rủi ro pháp lý nghiêm trọng.
3.1. Hợp đồng không hợp pháp
- Hợp đồng gia hạn nợ thiếu chữ ký của các bên hoặc không được công chứng (nếu pháp luật hoặc thỏa thuận yêu cầu) có thể bị tuyên vô hiệu theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 về giao dịch dân sự không có hiệu lực.
- Một số sai phạm thường gặp:
- Không ghi rõ thời gian gia hạn, dẫn đến tranh chấp về thời điểm trả nợ.
- Lãi suất vượt mức 20%/năm, vi phạm Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, có thể bị tòa án bác bỏ phần lãi suất vượt trần.
- Thiếu minh bạch về phí phạt, thời điểm tính lãi, gây bất lợi cho bên vay và là căn cứ dẫn đến tranh chấp.
3.2. Hành vi đòi nợ trái pháp luật
- Sau khi gia hạn, nếu bên cho vay không tuân thủ quy trình pháp luật mà sử dụng đe dọa, vũ lực, xúc phạm danh dự để ép trả nợ, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Tội vi phạm quy định về hoạt động tín dụng theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017);
- Hoặc tội cưỡng đoạt tài sản nếu có hành vi ép buộc trả nợ bằng thủ đoạn bất hợp pháp, theo Điều 170.
- Trong trường hợp bị đe dọa hoặc xâm phạm quyền lợi, bên vay có quyền tố cáo đến cơ quan công an, sử dụng đường dây nóng hoặc nộp đơn tố cáo qua ứng dụng VNeID, theo Điều 10 Luật Tố cáo 2018.
Số liệu gần nhất: Theo Công an TP.HCM (2023), 30% vụ án đòi nợ trái pháp luật xuất phát từ các khoản vay có hợp đồng gia hạn không rõ ràng, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng cá nhân và cho vay ngoài hệ thống ngân hàng.
Quy trình soạn thảo hợp đồng gia hạn nợ hợp pháp
Việc gia hạn thời gian trả nợ cần được thực hiện đúng trình tự và tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho cả bên vay và bên cho vay. Dưới đây là các bước cụ thể:
4.1. Thỏa thuận giữa các bên
- Thống nhất nội dung gia hạn:
- Hai bên cần cùng thỏa thuận rõ về thời hạn mới để trả nợ, mức lãi suất áp dụng trong thời gian gia hạn, phí phát sinh (nếu có) và các điều khoản bổ sung khác.
- Có thể kèm theo điều kiện bảo đảm bổ sung nếu bên cho vay yêu cầu.
- Nguyên tắc pháp lý:
- Việc gia hạn phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng và không trái pháp luật, phù hợp với Điều 401 Bộ luật Dân sự 2015 (về giao kết hợp đồng).
- Nếu bên vay là tổ chức, nên thông qua phê duyệt nội bộ (biên bản họp, quyết định…) để tăng giá trị pháp lý.
4.2. Công chứng và lưu trữ
- Công chứng hợp đồng (nếu giá trị lớn):
- Với hợp đồng có giá trị lớn hoặc liên quan đến tài sản bảo đảm, nên thực hiện công chứng tại Ủy ban nhân dân cấp xã/huyện hoặc văn phòng công chứng, theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015.
- Việc công chứng giúp hợp đồng có giá trị pháp lý cao hơn và là bằng chứng rõ ràng khi xảy ra tranh chấp.
- Lưu trữ tài liệu liên quan:
- Giữ lại bản chính hoặc bản sao có công chứng của:
- Hợp đồng vay ban đầu
- Hợp đồng gia hạn nợ
- Biên lai thanh toán (nếu có)
- Biên bản làm việc/thỏa thuận bổ sung (nếu phát sinh)
- Giữ lại bản chính hoặc bản sao có công chứng của:
Số liệu thực tế: Theo thống kê từ Cục Thi hành án dân sự năm 2024, có tới 85% tranh chấp liên quan đến hợp đồng gia hạn nợ được giải quyết nhanh chóng và thuận lợi nhờ vào việc các bên có công chứng hợp đồng gia hạn và lưu trữ đầy đủ chứng cứ.
Vai trò của luật sư trong hợp đồng gia hạn nợ
Việc gia hạn thời gian trả nợ là giải pháp pháp lý phổ biến nhằm hỗ trợ bên vay giảm áp lực tài chính. Tuy nhiên, nếu hợp đồng không được soạn thảo chặt chẽ hoặc đàm phán thiếu cơ sở pháp lý, các bên có thể đối mặt với rủi ro tranh chấp. Luật sư đóng vai trò then chốt trong quá trình này.
5.1. Soạn thảo và kiểm tra hợp đồng
- Tuân thủ quy định pháp luật: Luật sư đảm bảo hợp đồng gia hạn nợ phù hợp với quy định tại Điều 418 (sửa đổi hợp đồng) và Điều 468 (lãi suất) của Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là việc sửa đổi thời hạn, lãi suất và các nghĩa vụ liên quan.
- Rà soát hợp đồng gốc: Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng vay ban đầu, điều khoản gia hạn và các điều kiện đi kèm để đảm bảo quyền lợi cho bên vay, đồng thời hạn chế khả năng vô hiệu hợp đồng do sai phạm từ đầu.
5.2. Hỗ trợ đàm phán và xử lý tranh chấp
- Đại diện thương lượng: Luật sư có thể đại diện cho bên vay trong quá trình đàm phán với bên cho vay nhằm đạt được thỏa thuận gia hạn hợp lý về thời gian, lãi suất hoặc điều kiện trả nợ mới.
- Giải quyết tranh chấp: Trường hợp bên cho vay vi phạm hợp đồng hoặc sử dụng biện pháp đòi nợ trái pháp luật, luật sư sẽ hỗ trợ khởi kiện hoặc tố cáo theo quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của khách hàng.
Số liệu năm 2024: Theo báo cáo chuyên đề, khoảng 80% tranh chấp liên quan đến hợp đồng gia hạn nợ được giải quyết hiệu quả, chủ yếu nhờ sự tham gia kịp thời của luật sư ngay từ giai đoạn thỏa thuận ban đầu.
Biện pháp phòng tránh rủi ro khi gia hạn nợ
Gia hạn nợ là giải pháp giúp người vay giảm áp lực tài chính tạm thời, nhưng nếu không cẩn trọng, có thể dẫn đến tranh chấp hoặc rơi vào bẫy tín dụng đen. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa rủi ro khi thực hiện gia hạn nợ:
6.1. Kiểm tra uy tín của bên cho vay
- Xác minh pháp lý tổ chức cho vay: Kiểm tra giấy phép kinh doanh, mã số thuế và tình trạng pháp lý của bên cho vay thông qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp hoặc theo Thông tư 12/2024/TT-NHNN.
- Tránh tổ chức tín dụng đen: Không nên tiếp tục gia hạn nợ với các đơn vị:
- Áp dụng lãi suất vượt mức 20%/năm, vi phạm Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
- Có hành vi đe dọa, đòi nợ trái pháp luật, như sử dụng người thu hồi nợ không được pháp luật cho phép.
6.2. Nâng cao nhận thức pháp luật
- Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ: Người vay cần tìm hiểu kỹ các quy định pháp lý về:
- Hợp đồng vay tài sản (Điều 463 đến Điều 471 Bộ luật Dân sự 2015).
- Quy định về sửa đổi, bổ sung hợp đồng (Điều 418).
- Tham gia tư vấn pháp lý: Nên tham khảo luật sư hoặc tham dự các chương trình phổ biến kiến thức pháp luật từ các tổ chức như:
- Hội bảo vệ người tiêu dùng,
- Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước,
- Hoặc các đơn vị tư vấn tín dụng uy tín.
Số liệu thực tế: Theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (2024), có tới 60% trường hợp gia hạn nợ thành công là nhờ người vay có kiến thức pháp lý đầy đủ và lựa chọn đúng đối tác cho vay.
Hợp đồng gia hạn nợ là giải pháp hiệu quả giúp người vay giảm áp lực tài chính, nhưng cần được soạn thảo cẩn thận để đảm bảo tính pháp lý và tránh rủi ro. Với sự hỗ trợ từ Xử lý nợ – Luật Thiên Mã, bạn sẽ được tư vấn cách soạn thảo hợp đồng, đàm phán với bên cho vay, và xử lý tranh chấp một cách an toàn, hợp pháp. Đừng để vấn đề nợ nần chi phối cuộc sống của bạn, hãy đặt lịch tư vấn miễn phí ngay hôm nay tại Luật Thiên Mã để được luật sư hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả!
