Bạn đang lo ngại lãi suất vay tín dụng đen cao đến “cắt cổ” và không rõ ràng? Tín dụng đen thường núp bóng dưới hình thức cho vay nhanh, dễ duyệt nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Việc hiểu rõ mức lãi suất nào bị coi là bất hợp pháp theo quy định hiện hành là bước đầu tiên để bảo vệ tài chính và quyền lợi hợp pháp của bạn.
Trong bài viết này, các luật sư tại Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã sẽ phân tích chi tiết quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Các tổ chức tín dụng 2024 (số 32/2024/QH15), giúp bạn nhận diện dấu hiệu của tín dụng đen và đưa ra giải pháp pháp lý phù hợp. Nếu bạn đang gặp khó khăn với các khoản vay bất hợp lý, hãy đặt lịch tư vấn miễn phí để được hỗ trợ chuyên sâu từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm.
Lãi suất vay tín dụng đen: Khái niệm cơ bản
1.1. Tín dụng đen là gì?
Tín dụng đen là hình thức cho vay không được cấp phép, thường đi kèm với lãi suất cao hơn mức pháp luật cho phép và các phương thức thu hồi nợ mang tính đe dọa, trái pháp luật.
Hoạt động tín dụng đen không chịu sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước, không đăng ký theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, và thường núp bóng các app cho vay trực tuyến, dịch vụ cầm đồ hoặc nhóm cho vay cá nhân.
1.2. Quy định pháp luật về lãi suất
Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm (tương đương khoảng 1,67%/tháng), trừ khi pháp luật có quy định khác.
Nếu bên cho vay áp dụng lãi suất vượt mức này một cách có hệ thống, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì có thể bị xử lý hình sự theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.
Số liệu và thực trạng gần đây
Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2024, nhiều tổ chức tín dụng đen bị triệt phá đã áp dụng mức lãi suất từ 100% đến 2.000%/năm. Hình thức phổ biến hiện nay là cho vay qua các ứng dụng điện thoại như Easycash, Oncredit, với quy trình giải ngân nhanh nhưng lãi suất và phí phạt không minh bạch, gây áp lực lớn cho người vay.
Lãi suất tín dụng đen: Mức độ và cách tính
2.1. Mức lãi suất tín dụng đen
Lãi suất trong các giao dịch tín dụng đen thường không được công khai minh bạch và được tính theo ngày thay vì theo tháng hoặc năm như các khoản vay hợp pháp. Mức lãi phổ biến dao động từ 1% đến 5% mỗi ngày, tương đương khoảng 365% đến 1.825% mỗi năm. Đây là mức lãi suất cao gấp nhiều lần so với giới hạn tối đa 20%/năm được quy định tại điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
Ngoài khoản lãi, người vay còn có thể bị buộc phải trả các loại phí trá hình như “phí dịch vụ”, “phí thẩm định hồ sơ”, hoặc “phí giải ngân nhanh”. Những khoản phí này không được ghi rõ trong hợp đồng, khiến tổng chi phí vay thực tế cao hơn nhiều lần so với thỏa thuận ban đầu.
2.2. Cách tính lãi suất tín dụng đen
Cách tính lãi trong tín dụng đen thường đơn giản nhưng rất bất lợi cho người vay. Một công thức phổ biến như sau:
Tiền lãi mỗi ngày = (Số tiền vay × Lãi suất theo ngày) × Số ngày vay
Ví dụ: Một người vay 10 triệu đồng với lãi suất 2%/ngày thì tiền lãi mỗi ngày sẽ là 200.000 đồng. Nếu kéo dài trong một tháng (30 ngày), người vay phải trả 6 triệu đồng tiền lãi. Nếu vay trong 1 năm với mức lãi này, tổng số tiền lãi lên tới 73 triệu đồng, tương đương mức lãi suất 730%/năm.
Điểm đáng chú ý là lãi suất càng cao thì càng khó trả nợ đúng hạn, khiến người vay phải tiếp tục vay thêm để xoay vòng, rơi vào vòng xoáy nợ kéo dài không lối thoát.
Số liệu thực tế
Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2024, nhiều tổ chức tín dụng đen đã thu lợi bất chính hàng chục tỷ đồng thông qua việc áp dụng mức lãi suất từ 300% đến 2.000%/năm. Những khoản lãi khủng khiếp này không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn khiến nhiều người vay rơi vào tình trạng phá sản, bị đe dọa, thậm chí phải bỏ trốn hoặc tự tử do không có khả năng chi trả.
Dấu hiệu nhận biết tín dụng đen qua lãi suất
3.1. Lãi suất vượt ngưỡng pháp luật
- Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất cho vay tối đa là 20%/năm (tương đương 1,67%/tháng) nếu không có thỏa thuận khác được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận.
- Bất kỳ khoản vay nào vượt mức này, đặc biệt khi tính lãi theo ngày hoặc gộp lãi vào khoản gốc, đều có dấu hiệu là tín dụng đen trá hình.
- Hợp đồng vay thường không rõ ràng, không ghi cụ thể lãi suất, không công chứng hoặc chỉ lập giấy viết tay, gây khó khăn khi xảy ra tranh chấp.
3.2. Hành vi đòi nợ bất hợp pháp
- Tổ chức tín dụng đen thường dùng biện pháp đe dọa, gọi điện liên tục, tung ảnh người vay lên mạng, hoặc đe dọa người thân, nhằm ép trả tiền.
- Các hành vi này vi phạm Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, thậm chí có thể bị xử lý hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017).
Số liệu gần nhất
- Theo báo cáo của Tuổi Trẻ năm 2023, một đường dây tín dụng đen tại Đồng Nai bị triệt phá đã áp dụng mức lãi suất từ 365% đến 730%/năm, tương đương 1%–2%/ngày.
- Nhóm này thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng từ người vay thông qua chiêu trò “vay nhanh – không cần thế chấp – nhận tiền trong 5 phút”, nhưng đi kèm lãi cắt cổ và đòi nợ khủng bố.
Hệ lụy của việc vay tín dụng đen
4.1. Hậu quả tài chính
Tín dụng đen thường đi kèm với lãi suất “cắt cổ”, dao động từ 300% đến 2.000%/năm. Điều này khiến khoản nợ ban đầu tăng nhanh chóng, người vay dễ mất khả năng chi trả, dẫn đến nguy cơ mất tài sản, bị kiện tụng hoặc phá sản cá nhân.
Ngoài ra, các khoản phí như phí phạt trả chậm hay phí gia hạn hợp đồng thường được áp dụng tùy tiện và không công khai rõ ràng, gây thêm áp lực tài chính nặng nề cho người vay.
4.2. Hậu quả pháp lý và xã hội
Người vay tín dụng đen thường bị đe dọa, quấy rối qua điện thoại, mạng xã hội hoặc tại nơi ở, ảnh hưởng nghiêm trọng đến gia đình và đời sống cá nhân. Việc thu thập, sử dụng thông tin người vay thường không tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP, xâm phạm quyền riêng tư.
Đặc biệt, nếu người vay tham gia vào các giao dịch cho vay lãi nặng, họ có thể vô tình vi phạm pháp luật theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015. Hành vi này có thể bị xử lý hình sự nếu mức lãi suất vượt quá giới hạn cho phép.
Số liệu gần nhất: Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2024, có hàng trăm nghìn người là nạn nhân của tín dụng đen thông qua các ứng dụng vay online. Mức lãi suất được ghi nhận phổ biến từ 300% đến 2.000%/năm, đi kèm nhiều hành vi đòi nợ vi phạm pháp luật.
Cách xử lý khi gặp tín dụng đen
Khi phát hiện mình đang vay từ tổ chức tín dụng đen, người vay cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau để bảo vệ quyền lợi và an toàn cá nhân.
5.1. Kiểm tra và lưu giữ bằng chứng
- Lưu lại hợp đồng vay (nếu có), tin nhắn, cuộc gọi, giấy biên nhận hoặc bất kỳ bằng chứng nào liên quan đến số tiền vay, lãi suất, thời hạn và phương thức đòi nợ.
- Xác minh tổ chức cho vay có hợp pháp hay không bằng cách tra cứu trên website của Ngân hàng Nhà nước hoặc hỏi thông tin từ cơ quan chức năng tại địa phương.
5.2. Báo cáo và tìm hỗ trợ pháp lý
- Nếu bị đe dọa, đòi nợ bằng vũ lực, gọi điện khủng bố tinh thần hoặc bôi nhọ danh dự, cần báo cáo ngay cho cơ quan công an theo quy định tại Điều 189 Luật Tố tụng Dân sự 2015.
- Tham khảo ý kiến luật sư để:
- Yêu cầu hủy hợp đồng vay trái pháp luật (ví dụ hợp đồng không ghi rõ lãi suất, vượt giới hạn 20%/năm theo Bộ luật Dân sự 2015).
- Làm đơn khởi kiện tổ chức cho vay nếu có hành vi cho vay nặng lãi hoặc cưỡng ép thanh toán trái phép.
Số liệu gần nhất
Trong năm 2024, Công an TP.HCM đã triệt phá một đường dây tín dụng đen hoạt động tinh vi, thu lợi bất chính gần 10 tỷ đồng chỉ trong vòng chưa đầy một năm. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc tín dụng đen vẫn còn ẩn mình trong các giao dịch dân sự thường ngày và cần được cảnh giác.
Giải pháp tránh tín dụng đen và vay an toàn
Để không rơi vào bẫy tín dụng đen, người dân cần chủ động lựa chọn nguồn vay hợp pháp và trang bị kiến thức tài chính cần thiết. Hai giải pháp dưới đây có thể giúp tiếp cận vốn an toàn và hợp pháp.
6.1. Lựa chọn tổ chức tín dụng hợp pháp
Người vay nên ưu tiên các ngân hàng hoặc công ty tài chính đã được cấp phép hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, như Vietcombank, Techcombank, MCredit.
Trước khi vay, cần kiểm tra kỹ mức lãi suất và các điều khoản trong hợp đồng, bảo đảm lãi suất không vượt quá 20%/năm theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự. Việc đọc kỹ hợp đồng giúp tránh các điều khoản bất lợi và các khoản phí ẩn.
6.2. Nâng cao nhận thức tài chính
Việc thiếu hiểu biết về tài chính là nguyên nhân khiến nhiều người rơi vào tín dụng đen.
Cần tìm hiểu các kỹ năng quản lý tài chính cá nhân như lập kế hoạch chi tiêu, sử dụng tiết kiệm và vay vốn có trách nhiệm. Ngoài ra, trước khi ký hợp đồng vay, nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc chuyên gia tài chính để được tư vấn và đánh giá rủi ro pháp lý.
Số liệu gần nhất
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước vào tháng 6/2025, lãi suất vay tiêu dùng tại các tổ chức tín dụng hợp pháp đang ở mức trung bình 6,29%/năm. Mức lãi suất này thấp hơn rất nhiều so với tín dụng đen, góp phần mở rộng khả năng tiếp cận vốn hợp pháp cho người dân.
Lãi suất vay tín dụng đen thường vượt xa mức 20%/năm theo Bộ luật Dân sự 2015, có thể lên đến 2.000%/năm, kèm theo các hành vi đòi nợ bất hợp pháp. Luật Các tổ chức tín dụng 2024 yêu cầu các tổ chức tín dụng minh bạch lãi suất và giám sát sử dụng vốn vay, giúp người dân tránh bẫy tín dụng đen. Để bảo vệ quyền lợi, bạn cần kiểm tra hợp đồng, chọn tổ chức tín dụng hợp pháp, và tìm hỗ trợ pháp lý khi cần. Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã cam kết đồng hành cùng bạn qua dịch vụ tư vấn miễn phí, giúp giải quyết tranh chấp và đảm bảo an toàn tài chính. Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay tại Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã để bảo vệ quyền lợi của bạn!
