Tín dụng đen với các thủ đoạn tinh vi và lãi suất “cắt cổ” đang bị lực lượng chức năng tại Việt Nam đẩy mạnh triệt phá trên diện rộng. Từ các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM đến nhiều địa phương như Quảng Bình, Đồng Nai, Bình Phước, hàng loạt băng nhóm tín dụng đen đã bị phát hiện và xử lý hình sự, cho thấy mức độ nghiêm trọng và quy mô ngày càng phức tạp của vấn nạn này.
Bài viết dưới đây, do các luật sư tại Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã biên soạn, sẽ phân tích cụ thể về thực trạng bắt giữ các tổ chức tín dụng đen, hành vi vi phạm pháp luật phổ biến và các giải pháp xử lý theo quy định trong Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) và Luật Các tổ chức tín dụng 2024 (số 32/2024/QH15). Nếu bạn đang lo ngại về tín dụng đen hoặc cần hỗ trợ xử lý khoản vay phức tạp, hãy liên hệ Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã để được tư vấn miễn phí và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Tình hình bắt giữ tín dụng đen tại Việt Nam
1.1. Tổng quan về tín dụng đen
Tín dụng đen là hình thức cho vay không được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, với lãi suất vượt quá 20%/năm theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, và thường đi kèm các hành vi đe dọa, cưỡng ép, bôi nhọ người vay. Hành vi này vi phạm Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự).
Tại Việt Nam, tín dụng đen ẩn mình dưới nhiều hình thức như:
- Ứng dụng vay online giả mạo công ty tài chính.
- Cửa hàng cầm đồ, công ty đòi nợ trá hình.
- Doanh nghiệp “ma” đứng tên cho hoạt động cho vay bất hợp pháp.
1.2. Các vụ bắt giữ nổi bật
Trong những năm gần đây, lực lượng công an đã liên tiếp triệt phá các đường dây tín dụng đen quy mô lớn:
- Tại TP.HCM, lực lượng chức năng đã bắt giữ nhiều nhóm điều hành ứng dụng vay trực tuyến với lãi suất từ 300% đến 2.000%/năm.
- Ở Hà Nội, Quảng Bình, Bình Phước, công an bắt giữ các đối tượng tổ chức cho vay nặng lãi, thu lợi bất chính từ hàng trăm đến hàng nghìn tỷ đồng.
- Một số vụ án có sự tham gia của người nước ngoài, tổ chức các ứng dụng tín dụng đen xuyên quốc gia, điều hành từ nước ngoài về Việt Nam thông qua hệ thống trung gian và môi giới trong nước.
Số liệu gần nhất
Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2024:
- Đã triệt phá 2.740 vụ án liên quan đến tín dụng đen,
- Bắt giữ gần 4.000 bị can,
- Thu giữ tang vật, dữ liệu và tiền mặt lên đến hàng nghìn tỷ đồng,
- Phát hiện nhiều ứng dụng cho vay nặng lãi đội lốt công ty tài chính công nghệ.
Các vụ bắt tín dụng đen nổi bật tại Hà Nội và TP.HCM
2.1. Hà Nội
Tại Hà Nội, tình trạng tín dụng đen núp bóng công nghệ diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các khu vực đông dân cư như Hà Đông, Thanh Xuân, Nam Từ Liêm:
- Công an TP. Hà Nội (2024) đã triệt phá nhiều ổ nhóm tín dụng đen với lãi suất lên đến 5.400%/năm – vượt xa mức trần lãi suất hợp pháp.
- Các đối tượng quảng cáo vay tiền thông qua tờ rơi, mạng xã hội như Zalo, Facebook, nhắm vào đối tượng công nhân, sinh viên và người thu nhập thấp.
- Sau khi cho vay, chúng đe dọa, khủng bố tinh thần con nợ bằng hình ảnh bôi nhọ, đăng tải công khai thông tin cá nhân.
2.2. TP.HCM (Sài Gòn)
TP.HCM là nơi ghi nhận nhiều vụ tín dụng đen lớn, có yếu tố xuyên quốc gia và công nghệ cao:
- Công an TP.HCM năm 2024 đã triệt phá một đường dây tín dụng đen quy mô gần 4.000 tỷ đồng, do người nước ngoài và người Việt Nam cấu kết điều hành.
- Lãi suất cho vay dao động từ 365% đến 2.000%/năm, thông qua các ứng dụng tài chính trá hình như Easycash, Oncredit, Vdong….
- Nhóm đối tượng sử dụng hệ thống phần mềm tự động đòi nợ, giả mạo thông báo từ ngân hàng, thậm chí sử dụng AI để xử lý và đe dọa con nợ.
Số liệu gần nhất
Theo báo cáo từ Công an TP.HCM (2024):
- Đã triệt phá 24 băng nhóm tín dụng đen, bắt giữ 64 đối tượng, thu giữ hàng trăm laptop, điện thoại và tài liệu liên quan.
- Nhiều thiết bị được dùng để quản lý danh sách nạn nhân, gửi tin nhắn đe dọa hàng loạt và lập trình các ứng dụng cho vay lãi nặng.
Các vụ bắt tín dụng đen tại Quảng Bình, Đồng Nai, Bình Phước, Huế
3.1. Quảng Bình (thị xã Ba Đồn)
Theo Công an tỉnh Quảng Bình (2024), lực lượng chức năng đã triệt phá một đường dây tín dụng đen hoạt động tinh vi tại thị xã Ba Đồn:
- Lãi suất cho vay từ 110% đến 360%/năm, vượt xa mức pháp luật cho phép.
- 4 đối tượng bị bắt giữ, thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng.
- Các đối tượng nhắm đến người dân nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, sử dụng hợp đồng giả cách (như hợp đồng mua bán tài sản) để che giấu hành vi cho vay nặng lãi.
Đáng chú ý, vào ngày 6/10/2024, Công an Quảng Bình đã phối hợp với Công an Quảng Trị, mở rộng điều tra và bắt giữ thêm các đối tượng trong chuyên án tín dụng đen liên tỉnh.
3.2. Đồng Nai (Biên Hòa), Bình Phước, Thừa Thiên Huế
- Tại Đồng Nai (TP. Biên Hòa): Công an Long Khánh bắt giữ một nhóm tín dụng đen cho vay với lãi suất lên tới 438%/năm, chủ yếu nhắm vào công nhân tại các khu công nghiệp đang gặp khó khăn tài chính.
- Tại Bình Phước và Huế: Các nhóm tín dụng đen sử dụng bạo lực, tạt sơn, khủng bố tinh thần để đòi nợ – vi phạm nghiêm trọng Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015 (tội cưỡng đoạt tài sản).
Những vụ việc này tiếp tục cho thấy tín dụng đen đang lan rộng về địa phương và vùng công nghiệp, gây ảnh hưởng lớn đến an ninh trật tự và đời sống người lao động nghèo.
Số liệu cập nhật gần nhất
Ngày 6/10/2024, Công an tỉnh Quảng Bình công bố đã triệt phá thành công chuyên án tín dụng đen quy mô lớn, bắt giữ 4 đối tượng có hành vi cho vay với lãi suất lên đến 360%/năm, thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng.
Thủ đoạn hoạt động của các băng nhóm tín dụng đen bị bắt
Các băng nhóm tín dụng đen thường tổ chức hoạt động tinh vi, có phân công rõ ràng từ quảng cáo, ký hợp đồng trá hình đến tổ chức đòi nợ bằng thủ đoạn đe dọa, thậm chí bạo lực.
4.1. Quảng cáo và dụ dỗ
- Các nhóm này phát tờ rơi, chạy quảng cáo trên mạng xã hội hoặc qua ứng dụng điện thoại với nội dung như “vay nhanh”, “không cần thế chấp”, “nhận tiền trong ngày” để tiếp cận người có nhu cầu vay tiền khẩn cấp (theo Công an Hà Nội, 2024).
- Chúng thường lập hợp đồng giả cách dưới hình thức mua bán tài sản, ủy quyền, nhưng thực chất là hợp đồng cho vay nặng lãi. Hành vi này có thể bị tuyên vô hiệu theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 do giả tạo hình thức để che giấu giao dịch thật.
4.2. Đòi nợ bất hợp pháp
- Sau khi cho vay, các nhóm này sử dụng hình thức đe dọa tinh thần như nhắn tin, gọi điện, bêu xấu trên mạng xã hội, công khai thông tin cá nhân trái phép. Những hành vi này vi phạm Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Nhiều trường hợp còn sử dụng bạo lực, tạt sơn, mắm tôm hoặc thuê “xã hội đen” đến nhà người vay để ép trả nợ. Đây là hành vi có dấu hiệu cưỡng đoạt tài sản, có thể bị truy tố theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015.
Số liệu thực tế
Theo Công an Bình Dương (2024), một nhóm tín dụng đen đã bị triệt phá với mức lãi suất lên tới 360–547%/năm. Nhiều đối tượng bị bắt giữ vì sử dụng vũ lực và hình thức đòi nợ trái pháp luật, gây mất an ninh trật tự địa phương.
Hành vi vi phạm pháp luật của tín dụng đen
Tín dụng đen không chỉ là giao dịch dân sự trái pháp luật mà còn tiềm ẩn nhiều hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến quyền con người, an toàn xã hội và trật tự pháp luật. Pháp luật Việt Nam hiện hành đã quy định rõ các chế tài xử lý hành vi cho vay và đòi nợ bất hợp pháp.
5.1. Lãi suất vượt quy định
- Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất cho vay dân sự không được vượt quá 20%/năm, trừ khi pháp luật chuyên ngành có quy định khác.
- Tuy nhiên, trong hoạt động tín dụng đen, lãi suất thực tế thường dao động từ 100% đến 5.400%/năm — tương đương gấp 5 đến 270 lần mức cho phép, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người vay.
- Khi tổ chức hoặc cá nhân thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên, hành vi này cấu thành Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015, với khung hình phạt tù đến 3 năm.
5.2. Hành vi đòi nợ bất hợp pháp
- Nhiều tổ chức tín dụng đen sử dụng các biện pháp đe dọa, xúc phạm danh dự, hoặc tấn công tinh thần người vay và người thân, như: nhắn tin đe dọa, gọi điện lúc nửa đêm, đăng ảnh cá nhân kèm nội dung bôi nhọ, tạt sơn, thuê người khủng bố tinh thần.
- Những hành vi này vi phạm các quy định sau:
- Điều 155, 156 Bộ luật Hình sự 2015: Tội làm nhục hoặc vu khống người khác.
- Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015: Tội gây rối trật tự công cộng.
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP: Hành vi công khai, chia sẻ thông tin cá nhân trái phép là vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và có thể bị xử phạt hành chính hoặc hình sự, tùy mức độ.
Số liệu thực tiễn
Theo Bộ Công an (2024): 60% vụ án liên quan đến tín dụng đen bị khởi tố có yếu tố đe dọa, quấy rối người thân của con nợ — cho thấy mức độ xâm phạm rộng và nghiêm trọng của hoạt động này đối với xã hội.
Giải pháp pháp lý và phòng tránh tín dụng đen
6.1. Hành động pháp lý
Khi phát hiện mình đang là nạn nhân của tín dụng đen, người vay cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
- Thu thập và lưu giữ đầy đủ bằng chứng như hợp đồng vay, tin nhắn, ghi âm cuộc gọi, hình ảnh, video liên quan đến hành vi đòi nợ trái pháp luật. Những bằng chứng này có giá trị quan trọng trong quá trình xử lý tố tụng.
- Báo cáo đến cơ quan công an theo Điều 189 Luật Tố tụng Dân sự 2015 để được tiếp nhận, xác minh và xử lý hành vi vi phạm pháp luật từ bên cho vay.
- Tham vấn luật sư để đánh giá tính hợp pháp của hợp đồng. Trong trường hợp hợp đồng có điều khoản trái pháp luật (ví dụ: lãi suất cắt cổ, ép buộc…), có thể yêu cầu tòa án tuyên vô hiệu theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 hoặc tiến hành khởi kiện để bảo vệ quyền lợi chính đáng.
6.2. Phòng tránh tín dụng đen
Phòng ngừa từ sớm là cách hiệu quả để không rơi vào bẫy tín dụng đen. Cụ thể:
- Chỉ vay vốn từ các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng hợp pháp, được cấp phép hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng 2024. Tuyệt đối tránh vay từ các cá nhân, ứng dụng, hoặc tổ chức không rõ nguồn gốc.
- Kiểm tra kỹ các điều khoản trong hợp đồng vay, đặc biệt là về mức lãi suất. Theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, mức lãi suất tối đa không được vượt quá 20%/năm. Bất kỳ khoản vay nào vượt ngưỡng này mà không có cơ sở pháp lý đều tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.
Số liệu thực tế
Theo thống kê của Tòa án Nhân dân TP.HCM (năm 2024), có tới 20% các vụ kiện liên quan đến tín dụng đen được giải quyết thành công nhờ người vay chủ động cung cấp bằng chứng đầy đủ và thực hiện đúng quy trình pháp lý. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc hiểu biết pháp luật và chủ động hành động đúng cách.
Tín dụng đen là vấn nạn nghiêm trọng với các thủ đoạn tinh vi, gây hậu quả nặng nề cho người dân. Các vụ bắt giữ tại Hà Nội, TP.HCM, Quảng Bình, Đồng Nai, Bình Phước và Huế cho thấy nỗ lực mạnh mẽ của cơ quan chức năng trong việc triệt phá các băng nhóm này. Dựa trên Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 và Luật Các tổ chức tín dụng 2024, việc nhận diện, tố cáo và xử lý tín dụng đen là cần thiết để bảo vệ quyền lợi. Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã cam kết hỗ trợ bạn qua dịch vụ tư vấn miễn phí, giúp đánh giá hợp đồng, tố cáo hành vi bất hợp pháp và tìm giải pháp an toàn. Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay tại Xử Lý Nợ – Luật Thiên Mã để bảo vệ tương lai tài chính và pháp lý!
