Trốn nợ tín dụng – Hậu quả và giải pháp pháp lý an toàn

Bạn đang rơi vào vòng xoáy nợ tín dụng, thẻ tín dụng hoặc vay tín chấp và bắt đầu nghĩ đến việc trốn nợ để “giải thoát” tạm thời? Trên thực tế, hành vi trốn nợ không chỉ khiến bạn mất kiểm soát tài chính mà còn tiềm ẩn nhiều hậu quả pháp lý — từ bị đòi nợ theo cách tiêu cực đến nguy cơ bị xử lý hình sự nếu có dấu hiệu lừa đảo hoặc chiếm đoạt tài sản.

Bài viết này do các luật sư giàu kinh nghiệm của Luật Thiên Mã trực tiếp biên soạn, căn cứ vào Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ những rủi ro khi trốn nợ tín dụng, đồng thời cung cấp giải pháp pháp lý hợp pháp, hiệu quả và phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. Đặt lịch tư vấn miễn phí ngay để bắt đầu xử lý nợ một cách an toàn và đúng luật.

Trốn nợ tín dụng là gì?

1.1. Đặc điểm của nợ tín dụng

Nợ tín dụng là các khoản nợ phát sinh từ việc sử dụng thẻ tín dụng, vay tín chấp từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính, và cả những khoản vay từ nguồn tín dụng không hợp pháp (còn gọi là tín dụng đen).

Các đặc điểm chung của nợ tín dụng:

• Không có tài sản đảm bảo (vay tín chấp, thẻ tín dụng);
• Lãi suất thường cao, đặc biệt trong các khoản nợ thẻ tín dụng và vay tiêu dùng;
• Phụ thuộc vào uy tín cá nhân và lịch sử tín dụng;
• Dễ phát sinh phí phạt, lãi phạt cao khi chậm trả.

Trốn nợ tín dụng là hành vi người vay cố tình không thực hiện nghĩa vụ trả nợ, đồng thời có thể:

• Cắt liên lạc với bên cho vay;
• Thay đổi chỗ ở, số điện thoại, email mà không thông báo;
• Tẩu tán tài sản, lẩn tránh pháp lý, hoặc sử dụng thông tin gian dối từ đầu để vay tiền.

1.2. Quy định pháp luật liên quan

Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, các khoản vay tín dụng (bao gồm thẻ tín dụng và vay tiêu dùng) đều được xem là hợp đồng vay tài sản. Bên vay có nghĩa vụ phải:

• Hoàn trả đầy đủ gốc và lãi theo đúng thời hạn đã cam kết;
• Không được tự ý chây ì, trì hoãn hoặc bỏ trốn.

Trong trường hợp người vay có hành vi lợi dụng lòng tin để vay tiền rồi chiếm đoạt, hoặc bỏ trốn, cắt liên lạc, dùng thông tin gian dối, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Hình phạt áp dụng:

• Mức phạt tù có thể lên đến 20 năm, tùy theo số tiền chiếm đoạt và tính chất hành vi;
• Bị cưỡng chế thi hành án, phong tỏa tài sản, hoặc bị truy nã nếu bỏ trốn.

Lưu ý: Nếu khoản vay đến từ nguồn tín dụng đen, người vay vẫn có nghĩa vụ trả nợ, tuy nhiên có thể được pháp luật bảo vệ nếu chứng minh được bị cưỡng ép, lãi suất vượt trần, theo Điều 468 Bộ luật Dân sự (lãi suất tối đa 20%/năm).

Số liệu thực tế

Theo báo cáo từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến cuối năm 2024:

• Nợ xấu từ các khoản vay tín chấp và thẻ tín dụng chiếm khoảng 22% tổng nợ xấu tiêu dùng;
• Trong đó, rất nhiều trường hợp liên quan đến hành vi trốn nợ, gây áp lực lớn cho hệ thống tài chính.

Hậu quả pháp lý của trốn nợ tín dụng

Việc trốn nợ tín dụng không chỉ làm mất uy tín cá nhân và ảnh hưởng đến điểm tín dụng, mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bao gồm cả xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.

2.1. Xử phạt hành chính

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các hành vi vi phạm trong quá trình vay và trả nợ tín dụng có thể bị xử phạt hành chính như sau:

• Phạt từ 5 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với người vay có hành vi trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, gây cản trở cho quá trình thu hồi nợ.
• Đồng thời, nếu bên đòi nợ sử dụng biện pháp quấy rối, đe dọa hoặc xúc phạm danh dự người vay thì cũng bị xử phạt hành chính tương tự.

2.2. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Người vay có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) nếu có hành vi:

• Sử dụng thủ đoạn gian dối như cung cấp thông tin giả, làm giả hồ sơ vay tín dụng.
• Bỏ trốn khỏi nơi cư trú để chiếm đoạt khoản tiền đã vay từ tổ chức tín dụng.

Tùy vào mức độ nghiêm trọng và số tiền chiếm đoạt, người vi phạm có thể bị:

• Phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm.
• Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
• Cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề liên quan đến tài chính, tín dụng.

Lưu ý: Trốn nợ tín dụng dù ở mức nhỏ nhưng có yếu tố lừa đảo hoặc cố tình chiếm đoạt đều có thể bị xử lý hình sự.

Số liệu thực tế: Theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, trong năm 2024, đã có hơn 1.000 vụ việc trốn nợ tín dụng bị khởi tố hình sự, đặc biệt liên quan đến các tổ chức tài chính tiêu dùng như FE Credit, Home Credit, Mirae Asset…

Tác động tài chính và xã hội của trốn nợ tín dụng

Việc cố tình không thanh toán các khoản nợ tín dụng, bao gồm nợ thẻ tín dụng và vay tín chấp, không chỉ khiến người vay đối mặt với các hậu quả pháp lý mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín tài chính và cuộc sống cá nhân.

3.1. Ảnh hưởng đến điểm tín dụng

Khi người vay không thực hiện đúng nghĩa vụ thanh toán, thông tin nợ quá hạn sẽ được cập nhật lên Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC) và được phân loại theo các nhóm nợ xấu.

• Nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) là mức nợ nghiêm trọng nhất và sẽ bị lưu trữ trong hệ thống CIC trong vòng 60 tháng, kể cả khi khoản nợ đã được tất toán;
• Trong thời gian này, người vay không thể tiếp cận bất kỳ khoản vay mới nào từ các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng hợp pháp;
• Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vay vốn, mở thẻ tín dụng, hoặc mua trả góp các tài sản như ô tô, nhà ở… trong tương lai.

3.2. Áp lực từ các biện pháp đòi nợ

Các ngân hàng, công ty tài chính hoặc thậm chí tín dụng đen có thể áp dụng các biện pháp thu hồi nợ mang tính chất gây áp lực cao:

• Gọi điện, nhắn tin liên tục tới người vay và người thân, gây phiền toái và ảnh hưởng đến danh dự cá nhân;
• Thuê công ty thu hồi nợ chuyên nghiệp, đến tận nơi làm việc hoặc nhà riêng để yêu cầu thanh toán;
• Một số trường hợp sử dụng hành vi trái pháp luật như đe dọa, bôi nhọ danh dự hoặc phát tán thông tin cá nhân – vi phạm Điều 8 Luật An ninh mạng 2018, và có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm.

Số liệu thực tế: Theo Báo Thanh Niên, trong năm 2024, đã có hơn 45.000 trường hợp vay tín dụng (bao gồm cả thẻ tín dụng và vay tiêu dùng) bị quấy rối hoặc đe dọa do nợ quá hạn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần, sức khỏe và đời sống cá nhân.

Giải pháp hợp pháp thay vì trốn nợ tín dụng

Nhiều người khi không còn khả năng trả nợ tín dụng đã lựa chọn trốn nợ, nhưng đây là hành vi không hợp pháp và tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý như: bị khởi kiện dân sự, cưỡng chế thi hành án, bị đưa vào danh sách nợ xấu CIC, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vay vốn trong tương lai.

4.1. Thương lượng với ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng

Người vay nên chủ động liên hệ với ngân hàng hoặc công ty tài chính (như FE Credit, Home Credit, VPBank, Mcredit…) để thương lượng điều chỉnh phương án trả nợ, bao gồm:

• Gia hạn thời gian trả nợ gốc hoặc lãi;
• Cơ cấu lại khoản vay (kéo dài thời hạn, chia nhỏ khoản thanh toán);
• Đề xuất miễn/giảm lãi phạt trong trường hợp gặp khó khăn thực sự.

Cơ sở pháp lý:

• Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015: Cho phép các bên sửa đổi, bổ sung hợp đồng khi có thỏa thuận;
• Thông tư 02/2023/TT-NHNN: Hướng dẫn tổ chức tín dụng xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khách hàng gặp khó khăn.

Giải pháp này vừa giúp giảm áp lực tài chính, vừa giữ gìn uy tín cá nhân, tránh bị xếp vào nhóm nợ xấu.

4.2. Nhờ luật sư hỗ trợ

Khi tự thương lượng gặp khó khăn hoặc nghi ngờ hợp đồng có điều khoản không hợp pháp, nên tìm đến luật sư để được tư vấn chuyên sâu:

• Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng vay, đặc biệt là mức lãi suất. Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất cho vay dân sự không được vượt quá 20%/năm.
• Đàm phán với tổ chức tín dụng thay mặt khách hàng, giúp xác định phương án trả nợ hợp lý, tránh bị ép buộc ký những thỏa thuận bất lợi.
• Bảo vệ quyền lợi pháp lý nếu bị kiện, bị đe dọa, hoặc bị đòi nợ trái phép.

Số liệu thực tế: Theo thống kê từ Luật Thiên Mã, trong năm 2024, hơn 70% trường hợp nợ tín dụng được giải quyết thành công qua thương lượng với sự hỗ trợ pháp lý từ luật sư.

Quy trình khởi kiện khi bị đòi nợ tín dụng trái phép

Trong trường hợp ngân hàng, tổ chức tài chính tiêu dùng, công ty thu hồi nợ, hoặc tín dụng đen sử dụng hành vi đòi nợ trái pháp luật như đe dọa, xúc phạm danh dự, bôi nhọ nhân phẩm, người vay có quyền khởi kiện yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm và bồi thường thiệt hại, theo quy định tại Điều 190 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Bộ luật Dân sự 2015.

5.1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện

Người bị xâm phạm cần thu thập đầy đủ các tài liệu, chứng cứ sau:

• Đơn khởi kiện: Theo mẫu của Tòa án Nhân dân, trình bày rõ hành vi vi phạm, yêu cầu chấm dứt đòi nợ trái phép, xin lỗi công khai hoặc bồi thường thiệt hại nếu có.
• Hợp đồng vay (nếu có): Để xác minh mối quan hệ tín dụng và căn cứ pháp lý giữa hai bên.
• Bằng chứng đòi nợ trái phép: Ghi âm cuộc gọi, tin nhắn đe dọa, email, video, hình ảnh bị bôi nhọ, ghi nhận từ hàng xóm, người thân hoặc cộng đồng mạng.
• Giấy tờ tùy thân: CMND/CCCD của người khởi kiện.
• Biên bản làm việc với công an (nếu đã trình báo): Giúp tăng tính thuyết phục cho vụ án.

5.2. Nộp đơn và tố tụng tại Tòa án

• Tòa án có thẩm quyền: Là Tòa án Nhân dân cấp quận/huyện nơi người vay cư trú hoặc nơi xảy ra hành vi vi phạm (theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).
• Thời hạn giải quyết: Trong vòng 2 – 4 tháng tùy mức độ phức tạp của vụ việc.
• Hướng xử lý của Tòa:
  • Xem xét tính hợp pháp của hợp đồng vay.
  • Đánh giá mức độ vi phạm trong hành vi đòi nợ.
  • Có thể buộc tổ chức vi phạm chấm dứt hành vi, xin lỗi công khai, bồi thường tổn thất tinh thần, hoặc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu có dấu hiệu hình sự (đe dọa giết người, làm nhục người khác, vu khống…).

Số liệu thực tế: Theo báo cáo của Tòa án Nhân dân Tối cao năm 2024, khoảng 60% vụ kiện liên quan đến hành vi đòi nợ tín dụng trái phép được giải quyết, trong đó nhiều trường hợp tổ chức vi phạm bị xử phạt hành chính, bị kiện bồi thường thiệt hại hoặc bị đình chỉ hoạt động thu hồi nợ.

Trốn nợ tín dụng đen và cách xử lý

Vay tiền từ tín dụng đen không chỉ tiềm ẩn rủi ro tài chính mà còn đe dọa nghiêm trọng đến an toàn cá nhân và quyền lợi pháp lý của người vay. Việc xử lý nợ từ tín dụng đen cần có sự can thiệp đúng pháp luật để tránh vi phạm và bảo vệ bản thân.

6.1. Đặc điểm của tín dụng đen

Tín dụng đen là hình thức cho vay ngoài hệ thống ngân hàng, không tuân thủ quy định của pháp luật, thường có các dấu hiệu:

• Lãi suất cao bất hợp pháp: Vượt quá mức 20%/năm được quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015.
• Không có hợp đồng rõ ràng hoặc chỉ ghi giấy tay không công chứng.
• Biện pháp đòi nợ trái pháp luật: Bao gồm đe dọa, bạo lực, bêu xấu trên mạng xã hội, khủng bố tinh thần hoặc xúc phạm danh dự người vay.

6.2. Giải pháp xử lý nợ tín dụng đen

Để bảo vệ quyền lợi và thoát khỏi vòng xoáy của tín dụng đen, người vay có thể áp dụng các giải pháp sau:

• Báo công an nếu bị đòi nợ trái pháp luật: Gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an hoặc báo cáo qua Cổng thông tin phản ánh theo Điều 8 Luật An ninh mạng 2018 nếu bị đe dọa, bôi nhọ danh dự.
• Yêu cầu tuyên hợp đồng vô hiệu: Luật sư có thể giúp người vay đánh giá hợp đồng vay có dấu hiệu vi phạm pháp luật (về lãi suất, nội dung, hình thức…) và yêu cầu tòa án tuyên vô hiệu theo Điều 407 Bộ luật Dân sự 2015. Khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu, người vay chỉ cần hoàn trả số tiền gốc, không phải trả lãi phạt.
• Nhờ luật sư hỗ trợ pháp lý: Luật sư sẽ đại diện làm việc với bên cho vay, công an và tòa án, giúp đảm bảo mọi hành động xử lý nợ đúng quy trình, hợp pháp và bảo vệ tối đa quyền lợi của người vay.

Số liệu thực tế: Theo thống kê từ Bộ Công an, trong năm 2024, đã có hơn 2.000 vụ việc liên quan đến tín dụng đen được xử lý, trong đó phần lớn người vay thoát khỏi đe dọa, bị ép trả lãi bất hợp pháp nhờ sự hỗ trợ pháp lý kịp thời.

Trốn nợ tín dụng, dù là thẻ tín dụng, vay tín chấp, hay tín dụng đen, không phải là giải pháp mà còn dẫn đến hậu quả pháp lý, tài chính và xã hội nghiêm trọng. Thay vì lẩn tránh, hãy chọn giải pháp hợp pháp như thương lượng, khởi kiện, hoặc nhờ luật sư hỗ trợ. Luật Thiên Mã cam kết đồng hành cùng bạn để giải quyết nợ tín dụng một cách an toàn và hiệu quả. Đừng chần chừ, hãy liên hệ ngay để được hỗ trợ!